پایش رنگ‌های خوراکی مورداستفاده در شیرینی‌های عرضه شده در شهر مشهد

مقدمه و هدف: امروزه با توجه به توسعه استفاده از رنگ های سنتزی در مواد غذایی، نگرانی‌های عدیده ای در خصوص مکانیسم نظارت و ارزیابی و همچنین عوارض سوء این مواد بر سلامت عمومی جامعه افزایش یافته است. در طی چند دهه گذشته به کرات لیست رنگ‌های خوراکی مجاز توسط سازمان جهانی استاندارد و سازمان های مربوطه در کشورهای مختلف مورد تجدیدنظر و و ویرایش قرارگرفته است و رنگ‌هایی که اثرات زیان‌آور آنها اثبات شده است از این لیست حذف گردیده اند. در این مطالعه سعی شده است تا وضعیت موجود در خصوص مصرف رنگ های مجاز و غیر مجاز در فراورده های قنادی در سطح شهر مشهد بررسی شده تا پروفایلی جامع و مستند در اختیار دستگاه های نظارتی و سیاست گذاری قرار داده شود.روش کار: روش کار مطابق با استاندارد ملی ایران به شماره 2634 با عنوان افزودنی های خوراکی مجاز- رنگ های مصنوعی در مواد خوراکی- شناسایی به روش کروماتوگرافی لایه نازک- روش آزمون انجام گردید. به این صورت که رنگ از ماده غذایی به روش پشم در محیط اسیدی استخراج گردید و سپس بر روی پلیت سیلیکاژل لکه گذاری شده و بعد از قرار دادن در تانک tlc با توجه به فاکتور rfنسبت به نمونه استاندارد، نوع رنگ مشخص گردید.یافته ها: با توجه به مطالعات انجام شده بیشترین رنگ استفاده شده در شیرینی ها رنگ زرد تارترازین می باشد که جزو رنگ های مصنوعی غیرمجاز اعلام شده توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران است. پس از تارترازین، بیشترین مصرف را به ترتیب رنگ های سان ست یلو و کارموئیزین به خود اختصاص داده اند. این رنگ ها جزو رنگ های مصنوعی بوده و در محدوده مجاز مصرف استفاده شده بودند.نتیجه گیری: تارترازین به تنهایی برای ایجاد رنگ زرد و یا در ترکیب با سایر رنگ ها برای ایجاد رنگ سبز استفاده می شود ،ارزانی، پایداری و شباهت زیاد تارترازین به زعفران و فروش تقلبی آن به جای زعفران باعث شده تا در فرآورده های غذایی بیشتر از سایر رنگ های مصنوعی دیگر مورد استفاده قرار گیرد. این دسته از رنگ ها باعث بروز اثرات نامطلوب بر سلامتی انسان می شود که در این زمینه می توان به کاهش فلور میکروبی روده، بروز سرطان و آلرژی اشاره کرد طی مطالعات انجام شده، تارترازین در روده تجزیه شده و با تبدیل شدن به آمین های آروماتیک موجب واکنش های آلرژیک (آسم ، اگزما)، پورپورا در بیماران دارای آسم و حساسیت به آسپرین و میگرن در بزرگسالان و بیش فعالی در کودکان می شود. طبق استانداردهای جهانی میزان دریافت مجاز روزانه تعیین شده برای تارترازین 0.5 تا 7 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است، با این حال طبق استاندارد ملی ایران تارترازین جزو رنگ های غیر مجاز اعلام شده و استفاده از آن به هر مقدار در مواد غذایی ممنوع است.