پیشرفت‌های اخیر در بسته‌بندی هوشمند برپایه نشانگرهای رنگی تشخیص تازگی مواد غذایی

مقدمه و هدف: بسته‌بندی هوشمند یکی از رویکردهای نوین در نگهداری مواد غذایی محسوب می‌شود. این نوع بسته بندی با گردآوری اطلاعات از داخل بسته‌بندی یا محیط اطراف و گزارش آنها به مصرف کننده، در خصوص شرایط ماندگاری و ایمنی مصرف آن هشدار می‌دهد. یکی از انواع بسته بندی هوشمند مواد غذایی، نشانگرهای تشخیص تازگی مواد غذایی (food freshness indicators) هستند. در این مقاله‌ی مروری، پیشرفت‌های اخیر در طراحی و تولید این نوع بسته‌بندی‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. روش کار: نشانگرهای تشخیص تازگی دارای بخشی رنگی هستند که حساس به تغییرات فساد در مواد غذایی بوده و در حین نگهداری، این بخش از نشانگر در واکنش با متابولیت‌های حاصل از فساد مواد غذایی دچار تغییر رنگ می‌شود و به این ترتیب در خصوص تازگی/فساد مواد غذایی به مصرف کننده هشدار می‌دهد. نشانگرهای تشخیص تازگی از یک ماده‌ی رنگی حساس به تغییر ph و یک بستر جامد به عنوان حامل ترکیب رنگی تشکیل شده‌اند. یافته‌ها: سرعت عمل در تشخیص فساد و همچنین پایداری رنگ از جمله خصوصیات مهم نشانگرهای رنگی محسوب می‌شود. هم ویژگی‌های رنگدانه حساس به ph و هم خصوصیات بستر جامد، عملکرد نشانگر رنگی را تحت تآثیر قرار می‌دهند. در طی سال‌های اخیر پیشرفت‌های زیادی در زمینه طراحی انواع مختلف بسترهای جامد با هدف افزایش حساسیت نشانگر صورت گرفته است. فیلم‌های قالب‌ریزی شده، نانوالیاف الکتروریسی شده، هیدروژل‌ها و آئروژل‌های بیوپلیمری و قطعات تولید شده با روش پرینت سه بعدی از جمله بسترهای جامد مختلفی هستند که کارایی آن‏ها در تولید نشانگرهای رنگی مورد بررسی قرار گرفته است. عملکرد انواع بسترهای مختلف مورد استفاده در تولید نشانگرهای رنگی در این مقاله مروری مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. در زمینه بکارگیری رنگدانه‌های طبیعی نیز پیشرفت‌های زیادی در خصوص افزایش پایداری با تکنیک‌هایی مانند کوپیگمنتاسیون، ایجاد اتصالات عرضی و موارد مشابه وجود دارد که در این مقاله به آن‏ها اشاره شده است. نتیجه‌گیری: نشانگرهای تشخیص تازگی مواد غذایی یکی از مباحث جدید در توسعه بسته‌بندی نوین مواد غذایی است که در عین تازه بودن و برخورداری از گام‌های نوآوری، از قابلیت تجاری‏سازی بالایی برخوردار است و محصولاتی از این دست در شبکه تولید و توزیع مواد غذایی در کشورهای خارجی وجود دارد. استفاده از تکنیک‌های نوین و ارائه راهکارهای جدید می‌تواند در دستیابی به محصولات با دقت و کیفیت بالا موثر باشد.