ارزیابی کیفیت آب سد مهاباد با استفاده از شاخص irwqi

مقدمه و هدف: مدیریت بهینه منابع آبی به ویژه منابع آب شیرین، جزو مهمترین استراتژی های مدیریتی هر کشور محسوب می-شود. یکی از مهمترین مسائل در بهره برداری از منابع آبی، کنترل کیفیت این منابع است که در غیر این صورت، پیامدهای غیر قابل انتظاری را در بخش های مصارف آشامیدنی، صنعت و کشاورزی ایجاد خواهد کرد. شاخص کیفی irwqisc (iran water quality index for surface water resources-conventional parameters)، شاخص کیفیت آب ملی ایران است که پارامترهای مورد بررسی در این شاخص عبارتند از: میزان اکسیژن محلول، اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی (5bod)، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (cod)، فسفات کلی، نیتریت، نیترات، آمونیوم، کدورت، ph، سختی کل، هدایت الکتریکی و شمارش کلی فرم های مدفوعی. این شاخص، کیفیت آب سد را در محدوده بین 1 تا 100 طبقه بندی می کند و امکان مقایسه کیفیت آن را در مناطق مختلف، فراهم می نماید. هدف از این تحقیق ، مطالعه و ارزیابی کیفی آب سد مهاباد برای اولین بار با استفاده از شاخص irwqisc در یک دوره یک ساله و در 5 ایستگاه مختلف بود و سطح کیفیت آب این رودخانه از نظر شرب وکشاورزی مورد بررسی قرار گرفتروش کار: نمونه برداری طبق استاندارد روش (2017) standard methods for the examination of water and wastewater و دستورالعمل استاندارد ملی ایران به شماره 2347 isiri و 2348 isiri انجام پذیرفت. پارامترهایی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت، شامل سه دسته کلی زیر بود: متغیرهای فیزیکی (هدایت الکتریکی، کدورت، دما، ph)-متغیرهای شیمیایی (اکسیژن محلول، آمونیوم، نیترات،نیتریت، فسفات، سختی‌کل، اکسیژن‌مورد نیاز بیولوژیکی، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی)-متغیر های میکروبیولوژیکی (کلی فرم مدفوعی). دستگاه ph متر و کدورت سنج برای اندازه گیری ph و کدورت آب. دستگاه اسپکتروفتومتر dr5000 برای اندازه‌گیری نیترات، فسفات،آمونیوم و cod. دستگاه هدایت سنج برای اندازه گیری هدایت الکتریکی آب. شمارش کلیفرم های مدفوعی با استفاده از محیط کشت اختصاصی و تعیین وضعیت کیفیت آب با استفاده از شاخص irwqisc.یافته‌ها: یشترین میزان شاخص irwqisc متعلق به فصل زمستان و ایستگاه شماره 5 (65/5) بود و کمترین میزان شاخص در فصل پاییز و ایستگاه شماره 1 (50/93) ثبت گردید. بر اساس شاخص irwqisc نمونه های تهیه شده از ایستگاه ها در ماه های مختلف سال در طبقه «متوسط» و «نسبتاً خوب» قرار گرفتند و هیچ ایستگاهی در طبقه نسبتاً بد، بد یا خیلی بد قرار نگرفت.نتیجه‌گیری: می توان نتیجه گرفت که آب سد مهاباد برای انجام فعالیت های کشاورزی و ورودی تصفیه خانه های آب شرب در وضعیت مناسبی قرار دارد.