چهار کشور پیشرو در خاورمیانه در سم شناسی: تحلیل استنادی

مقدمه: از شاخص‌های مهم ارزیابی توسعه یک کشور، بررسی پیشرفت علمی آن است. روش‌های مختلفی برای ارزیابی پیشرفت علمی کشورها وجود دارد که یکی از آنها تحلیل استنادی مقالات منتشر شده در یک حوزه علمی معین می‌باشد. در این پژوهش انتشارات سم‌شناسی کشورهای منطقه خاورمیانه در رشته سم‌شناسی بررسی شد. توکسیکولوژی شاخه‌ای از علوم زیستی، شیمی، پزشکی و بهداشت است که به بررسی مواد شیمیایی مضر، سموم، داروها، مواد مخدر و اثرات زیان‌آور آن‌ها بر موجودات زنده می‌پردازد.روش: در این مطالعه مقطعی ابتدا 4 کشور پیشرو در در دو پایگاه web of science و scopus شناسایی سیس هریک از کشورها در بازه بازه زمانی 01/01/2014 تا 10/08/2023 جداگانه مورد جستجوی پیشرفته قرار گرفت. سپس با انتخاب toxicology به‌عنوان حوزه انتخابی بدون محدود کردن نوع و زبان، تعداد کل انتشارات در بازه زمانی پژوهش به دست آمد. در ادامه داده‌های اولیه استخراج شده به نرم‌افزار اکسل مایکروسافت و در مواردی از نرم افزار spssبرای تحلیل داده ها استفاده گردید. برای ترسیم ساختار دانش از نرم افزار vosviewer استفاده شد.نتایج: در مجموع در بازه زمانی پژوهش در جهار کشور منتخب 12622 مقاله در حوزه سم شناسی منتشر شده بود. بیشترین تعداد انتشارات متعلق به ایران و ترکیه از این نظر در جایگاه دوم قرار داشت. ترکیه کم‌ترین مقالات تک نویسنده را داشت و بیشترین درصد همکاری داخلی در کشور ایران وجود داشت. بیشترین تعداد مقالات چاپ شده در تمامی کشورهای مورد مطالعه به‌صورت مقاله علمی پژوهشی و پس از آن meeting abstract در رتبه دوم قرار داشتبیشترین خروجی علمی کشور ترکیه در موضوع aryldialkylphosphatase; arylesterase; human pon1 protein است. درپژوهش های منتشر شده کشور ایران بیشترین خروجی علمی در موضوع mustard gas; chlormethine; 2-chloroethyl ethyl sulfide می‌باشد. در بررسی ضریب تاثیر برترین مجلات در حوزه سم‌شناسی از لحاظ if ، نشریه springer-verlag چاپ نیویورک قرار داشت. در کشور ترکیه، ایران و پایان نامه ها بیشترین منابع استفاده شده در مقالات را تشکیل می دادند.بحث و نتیجه‌گیری: در نگاه کلی، تعداد مقالات منتشر شده در حوزه سم‌شناسی در کشورهای مورد بررسی در بازه زمانی مورد مطالعه روند رو به رشدی داشته است. در بررسی فراوانی استناددهی مستخرج از پایگاه wos، بیشترین تعداد مقالات متعلق به کشور ترکیه بود، درحالی‌که در پایگاه scopus کشور ایران در جایگاه اول جای گرفته بود. توصیه می‌شود سم شناسان ایرانی برای حفظ جایگاه اول در منطقه خاورمیانه لازم است تعداد مقالات منتشر شده و میزان همکاری‌های خود را با نویسندگان بین‌المللی افزایش دهند.