بررسی علل وقوع خطاهای دارویی از دیدگاه پرستاران: یک مطالعه مروری

چکیدهمقدمه: خطاهای پزشکی، از چالش های مهم تهدیدکننده نظام سلامت در تمامی کشورهاست. از شایع ترین خطاهای پزشکی شناخته‌شده می‌توان به خطاهای دارویی اشاره کرد. اشتباهات دارویی می‌تواند منجر به عواقب ناخوشایندی مانند بستری طولانی‌مدت، افزایش هزینه‌های درمان و حتی مرگ شود. خطاهای شایع دارویی شامل اشتباه در تجویز دارو، عدم رعایت زمان صحیح دارو، رعایت نکردن راه صحیح تجویز دارو، دارو دادن به میزان بیش از دستور تجویزشده، اشتباه در محاسبه‌ی دارو و دادن دارو به بیمار دیگر به دلیل ناآشنایی با بیمار می‌باشد. دستورات دارویی، بخش مهمی از فرآیند درمان و مراقبت بیمار بوده و از اجزا اصلی عملکرد پرستاران محسوب می‌شود. لذا این مطالعه با هدف بررسی علل وقوع خطاهای دارویی از دیدگاه پرستاران انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه ی مروری، مقالات انگلیسی و فارسی درزمینه خطاهای دارویی با تمرکز بر عامل بروز خطای دارویی به‌صورت چکیده و کامل در پایگاه های پابمد، اسکوپوس، گوگل اسکولار، ایران مدکس، ایرانداک مگیران، sid در بازه‌ی زمانی 1380 تا 1402 جستجو شد. مطالعات بر اساس واژگان کلیدی خطای دارویی، medication error و wrong drug در پایگاه‌های ذکرشده جستجو شدند. سپس از مطالعات یافت شده، موارد مرتبط با پرستاران انتخاب گردید. در ابتدا، 430 مقاله انتخاب شد، تعدادی از مقالات به علت تکراری بودن، مرتبط نبودن چکیده با موضوع حذف شدند. درنهایت، 36 مقاله برای این مطالعه مدنظر قرار گرفت.یافته‌ها: از بیشترین دلایل بروز اشتباهات دارویی در ایران می‌توان به کمبود پرستار نسبت به بیمار، خستگی ناشی از کار زیاد، استرس شغلی، بد خط بودن پزشک، کمبود اطلاعات دارویی و ثبت نادرست دارو در کارت دارویی توسط پرستار اشاره کرد. همچنین در مطالعات خارجی، شایع‌ترین عوامل موثر خطای دارویی، دانش دارویی ناکافی، خستگی و کار بیش‌ازحد، اختلال در ارتباطات، آموزش ناکافی کارکنان و نسبت بالای بیمار به پرستار بود.نتیجه‌گیری: عوامل موثر بر خطاهای دارویی از دیدگاه پرستاران بسیار گسترده، متغیر و متاثر از عوامل شخصی، سازمانی و موقعیتی می‌باشد. برآورد شیوع و انواع خطاهای دارویی و عوامل خطر شناسایی‌شده امکان مداخلات هدفمندتری را فراهم می‌کند. بر اساس گزارش‌ها مطالعات، آموزش پرستاران، اتخاذ رویکرد مراقبت مبتنی بر شواهد و ایجاد تعامل و هماهنگی بین پرستاران و پزشکان در بیمارستان می‌تواند نقش موثری در کاهش خطای دارویی پرستاران داشته باشد. بااین‌حال، تحقیقات بیشتری برای ارزیابی اثربخشی مداخلات برای کاهش شیوع خطاهای دارویی موردنیاز است.