بررسی اثر محافظتی ملاتونین در مقابل آسیب کلیوی و کبدی ناشی از 5- فلورویوراسیل در موش های صحرایی

مقدمه و هدف: بیماران مبتلا به سرطان، بسته به شرایط، چندین خط درمانی دریافت می کنند که به طور معمول شامل شیمی درمانی می باشد. اما به دلیل سمیت آن برای سلول ها و بافت های طبیعی دوز محدوی دارد. 5-فلورویوراسیل به عنوان یک ضدمتابولیت برای درمان بسیاری از سرطان ها استفاده می شود. 5-فلورویوراسیل ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی شدید و سمیت های مختلف مانند نفروتوکسیسیتی و هپاتوکسیسیتی شود. مصرف ترکیبات طبیعی مانند ملاتونین، که یک هورمون طبیعی در بدن است، به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی قوی، مهار فیبروژنز کبد، آپوپتوز و نکروز و محافظت در برابر آسیب dna می تواند در درمان سرطان موثر باشد. هدف از این مطالعه بررسی اثر محافظتی ملاتونین در مقابل آسیب کبدی و کلیوی ناشی از 5-فلورویوراسیل در موش های صحرایی می باشد.روش کار: این مطالعه در دو مدل سلولی و حیوانی انجام شده است. در مدل سلولی اندازه گیری سمیت ملاتونین و 5-فلورویوراسیل در رده سلولی سرطانی کبد hepg2 نسبت به رده سلولی نرمال فیبروبلاست انجام شده است و ic50 در مدت 48 ساعت محاسبه گردید. در مطالعه حیوانی از 25 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار با میانگین وزن 180 گرم استفاده گردید. حیوانات به 5 گروه کنترل، 5-فلورویوراسیل (هفتگی)، 5-فلورویوراسیل به همراه غلظت های 2.5، 5، 10 mg/kg/day ملاتونین تقسیم شدند و به مدت 8 هفته بطول انجامید. همچنین، ارزیابی نتایج بررسی هیستوپاتولوژیک با نرم افزار آماری spssو با آزمون ناپارامتری کروسکال والیس تحلیل شدند. همچنین، برای انجام آنالیز بیوشیمیایی ازone-way anova استفاده و p < 0.05 معنی دار در نظر گرفته شده است.یافته ها: زنده ماندن سلول hepg2با افزایش غلظت 5- فلورویوراسیل و ملاتونین کاهش یافت. براساس اندازه گیری های انجام شده، 5- فلورویوراسیل موجب کاهش وزن موش ها گردید که با افزودن ملاتونین به رژیم درمانی آن ها، وزن موش ها افزایش یافت. در مطالعات بافت شناسی 5- فلورویوراسیل موجب نارسایی شدید کلیه و تغییرات هیستوپاتولوژیک شد. همچنین باعث افزایش bun، کراتینین و نشانگرهای عملکرد کبدی (ast, alt) با (p<0.001) شد و در عین حال فعالیت سوپراکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز را کاهش داد (p<0.001). همچنین تجویز همزمان ملاتونین و5- فلورویوراسیل بسیاری از نتایج بیوشیمیایی و بافت شناسی را بهبود داد و در گروه کنترل و گروه 5- فلورویوراسیل با ملاتونین قابل مقایسه بود.نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از پارامترهای هیستوپاتولوژیکی و بیوشیمیایی نشان می دهد که تجویز 8 هفته ای ملاتونین در موش هایی که 5-فلورویوراسیل دریافت کردند دارای توانایی بالایی برای محافظت از آسیب های کبد و کلیه در برابر اثرات مضر 5-فلورویوراسیل است.