تعیین و اندازه گیری رنگ های مصنوعی در نمونه های غذایی مختلف بازار ایران و ارزیابی ریسک مصرف روزانه آنها

مقدمه و هدف: رنگهای مصنوعی یک گروه مهم از افزودنیهای غذایی می باشند محصولات غذایی دارای اینگونه رنگها در مقایسه با محصولات دارای رنگهای طبیعی علاوه بر قیمت مناسب مزایای دیگری چون پایداری بیشتر در مقابل نور ، اکسیژن وph دارند و درگذشت زمان معمولا دچار تغییر رنگ نمی شوند مدارکی دال بر اینکه رنگها و متابولیت آنها می تواند برای سلامتی انسان مضر باشد وجود دارد بیماریهایی همچون انواع آلرژی، واکنش های آسم، اسیب به dna ، بیش فعالی در کودکان و سرطان زایی از جمله این موارد هستند. بهمین خاطر آنالیز و بررسی رنگهای مصنوعی در محصولات غذایی می تواند نقش مهمی در کنترل سلامت و کیفیت مواد غذایی داشته باشد. با توجه به اینکه در ایران بر اساس استاندارد ملی 740هفت رنگ سنتزی مجاز برای استفاذه در مواد غذایی عبارتند از سان ست یلو(e110 )، ایندوگوتین(e132 )، کارمیوزین (e122 )، کینولین یلو(e104 )، پونسیو 4r (ٍe124)، آلوارد(e129) و برلیانت بلو (e133)هدف از این مطالعه تعیین و اندازه گیری مقدار رنگ های استفاده شده در مواد غذایی مختلف با روش hplc جفت یونی و بررسی میزان ریسک مصرف آنها می باشد.روش کار: در این بررسی 74 نمونه شامل نواع لواشک، فرآورده ژله ای، پودر ژله، فرآورده یخی و نوشیدنی از فروشگاههای مواد غذایی تهیه گردید. جهت خالص سازی نمونه ها از روش استخراج فاز جامد به کمک کارتریج (spe) استفاده گردید سپس نوع و میزان رنگ مصرفی به کمک دستگاه hplc و روش جفت یونی مشخص گردید.یافته‌ها: در بررسی 74 نمونه شامل انواع لواشک، فرآورده ژله ای، پودر ژله، فرآورده یخی و نوشیدنی ها تنها 5 رنگ مصنوعی کینولین ، کارمیوزین، آلوارد، سان ست یلو و برلیانت بلو مشاهده گردید و در هیچگدام از نمونه ها رنگ پونسیو و ایدوگوتین دیده نشد.بیشترین رنگ استفاده شده سان ست یلو بود که در 45% نمونه ها دیده شد. همچنین بیشترین غلظت رنگ به کار رفته در نمونهای لواشک، فرآورده ای ژله ای، پودر ژله، فرآورده های یخی و نوشیدنی ها به ترتیب 361، 161.9،125.5،104و 99.8 mg/kg یا mg/l تعیین گردید.برای تعیین ریسک مواجهه مصرف کنندگان ایرانی برای این 5 رنگ پارامترهای دریافت روزانه مزمن (cdi)، میزان متوسط دوز دریافتی روزانه در طول مواجهه(thq) و ایندکس خطر(hi) محاسبه گردید. میزان cdi این 5 رنگ از میزان مصرف مجاز روزانه( adi) که توسط سازمان بهداشت جهانی تعیین گردیده کمتر بود همچنین میزان thq و hi رنگ های مورد بررسی از 1 کمتر تعیین گردیدنتیجه‌گیری: . نتایج بیانگر این است که پتانسیل ریسک خطر سلامتی برای جمعیت مصرف کننده نمی باشد. ولی انتظار می رود توجه بیشتری به مصرف رنگهای مصنوعی در مواد غذایی بشود.