نحوه دسترسی به دارو ها و سموم در مسمومین بستری در یکی از مراکز مسمومین شمالغرب ایران

مقدمه: هرساله تعداد زیادی براثر مسمومیتهای دارویی و شیمیایی به اورژانس ها مراجعه و تحت درمان قرار می گیرند و تعدادی نیز به دنبال شدت عوارض حاصله فوت می کنند. بروز انواع مسمومیت ها بر اساس ویژگی های فرهنگی و اقتصادی جوامع مختلف متفاوت است. اکثر مراجعین را بیمارانی تشکیل می دهند که به قصد خودکشی اقدام به این کار می کنند . بنابراین آگاهی از نحوه دسترسی به داروها و سموم نقش مهمی در برنامه ریزی های پیشگیری و تشخیصی و درمانی میتواند داشته باشد. از این رو ما به بررسی نحوه دسترسی به دارو ها و سموم در مسمومین بستری در مرکز آموزشی و درمانی سینا تبریز پرداختیم.روش کار: این مطالعه توصیفی مقطعی در بیماران مسموم بستری شده در بخشهای مسمومیت مردان و مسمومیت زنان و icu مسمومیت بیمارستان سینا تبریز در طی بازه زمانی 9 ماهه از 15 فروردین 1401 لغایت 15 آذر 1401 بعد از اخذ کد اخلاق (ir.tbzmed.rec.1401.195) انجام شد.نتایج: از بین حدود 1500 بیمار مسموم بستری در بخشهای مسمومیت بیمارستان سینا بعد از اعمال معیارهای ورود و خروج از مطالعه در نهایت تعداد 300 بیمار مسموم (262 بیمار مسموم با انواع داروها و 38 بیمار مسموم با انواع سموم)، بستری در بخش های مسمومیت بیمارستان وارد مطالعه شده و از‌ این میان 111 بیمار مرد و 189 بیمار زن بودند. اکثر بیماران 39 درصد با مصرف داروهای موجود در منزل یا باغ شخصی خود و در رتبه‌های دوم تا پنجم، به ترتیب 3/17 درصد از طریق تهیه دارو از داروخانه با نسخه ی پزشکی، 3/11 درصد از طریق تهیه دارو از فروشنده غیرمجاز، 9 درصد از طریق برداشتن سم از منزل یا باغ و 3/8 درصد از طریق تهیه دارو از داروخانه بدون نسخه مسموم شده بودند. در رده های بعدی ارائه ی دارو توسط فامیل یا آشنا، تهیه دارو از کلینیک ترک اعتیاد، برداشتن دارو از شرکت یا محل کار، ارائه دارو توسط دوستان، تهیه سم از فروشنده غیرمجاز، تهیه سم از فروشنده مجاز، ارائه سم توسط فامیل یا آشناقرار داشتند.نتیجه گیری: بالا بودن میزان مسمومیت و خودکشی با داروها می تواند به دلیل در دسترس بودن بدون محدودیت داروهای با یا بدون نسخه، روش نادرست تجویز داروها و عدم وجود آگاهی افراد از شیوه ی مصرف و نگهداری داروها باشد. در کشورهای مختلف عوامل مختلفی در این زمینه نقش دارند که در ایران فرهنگ غلط بعضی رسانه ها در سلب اعتماد بیماران به پزشکان و در نتیجه مراجعه متعدد بیماران به پزشکان مختلف و نسخه نویسی و ایجاد ولع برای مصرف بیشتر داروها می تواند یکی از دلایل مهم در این مورد باشد. در مجموع تقویت نظام آموزش و اطلاع رسانی، ایجاد محدودیت در سطح دسترسی به دارو ها و مواد سمی، ارتقای کیفیت خدمات مشاوره ای به اقشار آسیب پذیر به خصوص نوجوانان و جوانان و تقویت سیستم پذیرش و درمان مسمومین می تواند در کاهش بار ابتلا و مرگ و میر ناشی از مسمومیت در جامعه موثر واقع گردد.