تاثیر آموزش به روش بازخوردی بر تبعیت از درمان دارویی در بیماران مبتلا به دیابت شهرستان مهاباد

چکیدهمقدمه و هدف: یکی از مهمترین اصول کنترل دیابت، تبعیت بیماران از توصیه های درمانی است و آموزش به بیمار، نقش مهمی در انجام آن دارد. استفاده از روش بازخوردی برای حصول اطمینان از درک بیماران از آموزش های ارائه شده توسط شماری از سازمان های مراقبت بهداشتی به تایید رسیده است. بر این اساس، مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش به روش باز خوردی بر تبعیت از درمان در بیماران مبتلا به دیابت شهرستان مهاباد در سال 1398 انجام شد.روش کار: در این مطالعه نیمه تجربی، 60 بیمار مبتلا به دیابت در دو گروه مداخله و کنترل تخصیص یافتند. در گروه مداخله، علاوه بر آموزش های روتین، آموزش به صورت 4 جلسه 60 دقیقه ای با موضوعات تعریف بیماری دیابت، عوارض بیماری، راه های کنترل بیماری، خودمراقبتی در این بیماری و رژیم غذایی، ورزش و نحوه مصرف داروها به روش بازخوردی ارائه شد. گروه کنترل تنها آموزش های روتین را دریافت نمودند. تبعیت از درمان با استفاده از پرسشنامه اختصاصی بیماران مبتلا به دیابت، در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون (یک هفته بعد روز از مداخله) و پیگیری (سه ماه بعد از مداخله) ارزیابی شد. داده ها پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار spss و آزمون های آماری کای دو، تی تست، آنالیز واریانس اندازه گیری های مکرر، من ویتنی و ویلکاکسون با سطح معناداری 05/0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: از 60 بیمار دیابتی با میانگین سنی 73/10±62/51 سال که وارد مطالعه ما شدند،24(40 %) دارای جنسیت زن و 36(60 %) دارای جنسیت مرد بودند. 28(7/46 %) بیمار با سطح تحصیلات کم سواد، 18(30 %) سیکل، 7(7/ 11 %) دیپلم و 7(7/11 %) تحصیلات دانشگاهی داشتند. همچنین 32(3/53%) بیمار درآمد متناسب و 35(3/58 %) داری بیمه داشته‌اند. همچنین تفاوت آماری معناداری بین دو گروه مداخله و کنترل در رابطه با متغیرهای زمینه ای فوق که می توانست بر یافته های این مطالعه تاثیرگذار باشد، مشاهده نشد (05/0p >).آزمون تحلیل واریانس اندازه‌های مکرر نشان داد که تغییرات ابعاد دارو و نمره کل در بیماران دیابتی در دو گروه مداخله و کنترل یکسان نبوده و بیانگر بالاتر بودن میانگین نمره در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل است.نتایج اثر تعامل زمان و گروه در این آزمون نشان داد که این میانگین نمره ابعاد دارو تاثیر داشته و تفاوت آماری معنی‌داری در فواصل زمانی اندازه‌گیری شده دارند. همچنین نتایج آزمون نشان داد که اثر اصلی زمان بر میانگین نمره دارو تاثیر داشته و تفاوت آماری معنی‌داری در فواصل زمانی اندازه‌گیری شده وجود دارد. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج به دست آمده از این مطالعه نتایج نشان داد اجرای مداخله آموزشی بازخوردی در بهبود تبعیت از درمان بیماران مبتلا به دیابت موثر بوده است. لذا متخصصان بهداشت و درمان می‌توانند با استفاده از راهکارهای آموزشی از قبیل آموزش بازخوردی، امکان حضور فعال بیماران را در فرایند آموزش- یادگیری با هدف دستیابی به تغییرات رفتاری موردنیاز برای تبعیت از درمان و ارتقای کیفیت زندگی بیماران فراهم کنند