تترودوتوکسین: بررسی روش های تشخیص و کاهش آن در مواد غذایی

مقدمه و هدف: تترودوتوکسین (ttx) یک ماده آلی کریستالی، بازی، بی رنگ و یکی از قوی ترین سموم دریایی شناخته شده است که تا کنون باعث مرگ و میر زیادی در سرتاسر جهان به ویژه در شرق آسیا شده است. مسیر معمول سمیت آن از طریق بلعیدن ماهی بادکنکی آلوده است اما در بسیاری از موجودات دریایی دیگر و تعداد کمی از گونه های زمینی نیز یافت شده است. علاوه بر این، تترودوتوکسیسیون هنوز یک مشکل مهم بهداشتی است، زیرا هیچ پادزهر شناخته شده ای برای آن که یک مهار کننده قوی کانال سدیم است وجود ندارد. مسمومیت های ttx بیشتر از ژاپن، تایلند و چین گزارش شده است، اما امروزه خطر مسمومیت با ttx در سراسر جهان در حال گسترش است. به همین جهت شناسایی روش های بهینه تشخیص و کاهش این سم در مواد غذایی از اهمیت بالایی برخوردار می باشدروش کار: چکیده حاضر یک مطالعه مروری می باشد که جستجوی کلید واژه هایی نظیر tetrodotoxin ، food safety، puffer fish، analytical methods، elimination of tetrodotoxin ، در مقاله های مرتبط در پایگاه های اینترنتی scopus, pubmed google scholar ، web of science و embase بدست آمده است. سپس مقالات به نرم افزار اند توت منتقل شده و پس از غربالگری و حذف مطالعات تکراری، مقالات مرتبط انتخاب و وارد مطالعه شدند. یافته‌ها: سم تترودوتوکسین قدرت انباشتگی بالایی در اعضای مختلف از جمله پوست، کبد، آبشش، خون، کیسه صفرا و عضلات صدف های دوکفه ای و ماهی بادکنی و سایر غذاهای دریایی دارد. موارد مسمومیت با ttx اغلب ناشی از مصرف ماهی بادکنکی است. ttx دارای آنالوگ های مختلفی است، همچنین چندین نوع از باکتری ها نظیر سودوموناس و انتروباکتر می توانند آن را تجزیه کنند. تشخیص عمدتاً از علائم و نشانه های بیمار یا تشخیص ttx در غذای باقی مانده است. علائم عمده ای که ttx در فرد مصرف کننده ایجاد می کند شامل ضعف در بازوها و پاها که گاها به فلجی منجر می شود، اختلال عصبی، تشنج، اختلال ذهنی و آریتمی قلبی، تهوع یا استفراغ، کما و در برخی موارد مرگ (1-2 میلی گرم ttx خالص می تواند سبب مرگ در فرد شود) می باشد. داروی مشخصی جهت مقابله با این سم هنوز وجود ندارد. درمان اصلی حمایت تنفسی و مراقبت های حمایتی است تا زمانی که تترودوتوکسین از طریق ادرار دفع شود. همچنین زغال فعال و شستشوی معده می تواند موثر واقع شود. این سم در مقابل تیمار حرارتی و انجماد کاملا مقاوم است و حرارت نمی تواند کاهش به خصوصی در آن ایجاد کند. روش اصلی تشخیص آن در مواد غذایی، آنالیز توسط hplc و تایید نهایی آن توسط gc-ms می باشد. عمدتا نمونه برداری از ادارار و خون بیمار انجام می پذیرد. راه اصلی مقابله با ttx پیشگیری و آموزش صحیح روش پخت ماهی بادکنکی به مصرف کننده هاست.نتیجه‌گیری: با توجه به عوارض سرطان زایی و سمیت های مختلفی که ttx ایجاد می کند، یکی از بهترین راه کار ها جهت مقابله با آن پیشگیری و عدم مصرف غذاهای آلوده می باشد که شناختن راه های تشخیص و اندازه گیری و به دنبال آن کاهش این سم در مواد غذایی دریایی، از مهمترین روش های موجود می باشد. با توجه به نگرانی فزاینده در مورد شیوع ttx در محصولات ماهی و صدف در آب های مختلف و قدرت بالای این سموم، نظارت بیشتر از طریق توسعه روش های سریع، حساس و قوی برای اطمینان از حفاظت از سلامت انسان مورد نیاز است.