تعیین میزان دی‌کلرو دی‌فنیل تری‌کلرو‌اتان(ddt) در انواع شیر توزیعی در شهر رشت به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا

چکیدهمقدمه و هدف: مواد غذایی به ویژه شیر و فرآورده‌های آن به عنوان راه اولیه و سریع جذب آفت‌کش‌های ارگانوکلره برای عموم جامعه به شمار می‌روند. مواجهه طولانی مدت با انواع آفت کش ها به ویژه آفت کش های ارگانوکلره در زنجیره غذایی می تواند باعث افزایش موارد بروز انواع سرطان در جمعیت های انسانی گردد. بیش از 90 درصد مواجهه با آفت کش ddt از طریق مواد غذایی اتفاق می افتد. هدف از این مطالعه تعیین میزان دی‌کلرو دی‌فنیل تری‌کلرو‌اتان در شیر در شهر رشت بود.روش کار: تعداد40 نمونه شیر( 10 نمونه شیر خام گاو، 10 نمونه شیر پاستوریزه، 10 نمونه شیر فرادما، 10 نمونه شیر شتر) از مراکز عرضه این محصولات در شهر رشت به‌صورت تصادفی ساده از دی‌ماه تا اسفندماه سال 1401 اخذ شد. میزان ddt در نمونه‌ها با روش کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (hplc) تعیین گردید. با توجه به جستجو در منابع در دسترس این مطالعه برای اولین بار در شهر رشت انجام شد و میزان ddt در شیر شتر برای اولین بار در ایران گزارش می شود.یافته‌ها: در 97.5 درصد نمونه‌ها ddt مشاهده گردید. میانگین میزان ddt در نمونه‌های شیر خام گاو، پاستوریزه، فرادما و شیر شتر به ترتیب 4/08± 11/40، 3/39 ± 3/80 ، 3/92± 9/56 و 3/94 ± 8/93 میکروگرم در کیلوگرم بود. اختلاف معنی‌دار در میزان میانگین ddt بین انواع نمونه‌ها مشاهده گردید(0.05>p). کمترین میزان ddt در شیر پاستوریزه مشاهده گردید. میانگین میزان ddt درشیر خام گاو، فرادما و شیر شتر اختلاف معنی داری نداشت. با توجه به حد مجاز اتحادیه اروپا در شیر (40 میکروگرم در کیلوگرم) میزان ddt در نمونه‌ها کمتر از حد مجاز بود.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصله درصد آلودگی نمونه ها بالا می باشد و میتواند در مصرف کنندگان انواع شیر مخاطره آمیز باشد ولی در هیچ کدام از نمونه‌ها مقادیر ddt بیش از حد مجاز نبود. با توجه به اینکه این سم در مواد غذایی با منشا دامی نسبتا چرب مشاهده میگردد و محلول در چربی می‌باشد باید ارگان‌های نظارتی میزان سم را در محصولات مربوطه به صورت دوره ای و منظم در شهر رشت کنترل نمایند.