مروری بر بسته بندی فعال و کاربرد آن در افزایش ایمنی و ماندگاری مواد غذایی

مقدمه و هدف: بسته بندی مواد غذایی یکی از مهم ترین موضوعات تحقیق در صنایع غذایی است. بسته بندی باید قابلیت حفظ ماده ی غذایی از آسیب های محیطی را داشته و باعث افزایش ماندگاری و حفظ کیفیت آن گردد. بسته بندی فعال یکی از مفاهیم نوین در بسته بندی مواد غذایی است. این نوع بسته بندی ضمن نگهداری ماده ی غذایی، شرایط و فضای اطراف ماده ی بسته بندی شده را به منظور بهبود ایمنی، حفظ کیفیت و تازگی، افزایش ماندگاری و بهبود خصوصیات حسی تغییر می دهد. بسته بندی فعال انواع گوناگونی داشته و کاربرد انواع آن در صنایع غذایی روز به روز در حال گسترش است. در مقاله ی حاضر استفاده از بسته بندی فعال در حفظ کیفیت، ایمنی و افزایش ماندگاری مواد غذایی مورد بررسی قرار گرفته است.یافته ها: بسته بندی های حاوی ترکیبات فعال جاذب و مهار کننده و ترکیبات فعال آزاد کننده، انواع مهم بسته بندی فعال هستند. از جمله ترکیبات فعال می توان به جاذب های رطوبت، اتیلن، طعم و بو، اکسیژن، دی اکسید کربن و عوامل آزاد کننده دی اکسید کربن، مواد طعم دهنده، ترکیبات ضد میکروبی و آنتی اکسیدان ها اشاره کرد. ترکیبات فعال جاذب باعث جذب مواد نامطلوب و مضر از سطح غذا یا داخل فضای بسته‌بندی و ترکیبات فعال آزاد کننده باعث رهاسازی مواد در سطح غذا یا داخل فضای بسته‌بندی می شوند. مهاجرت ترکیب فعال ممکن است در اثر تماس مستقیم بین ماده ی غذایی و ماده ی بسته بندی یا از طریق انتشار ترکیب فعال به حالت گازی، از ماده ی بسته بندی به سطح غذا صورت گیرد. نوع دیگر بسته بندی فعال دارای توانایی تغییر ویژگی های فیزیکی ماده ی بسته بندی است، مانند بسته های خود سرد یا خود گرم شونده (self-cooling/heating). بسته بندی ضد میکروبی یکی از انواع مهم بسته بندی های فعال است که به دلیل تمایل مصرف کنندگان به مصرف غذاهای با حداقل فراوری و عاری از ترکیبات ضد میکروبی، توجه زیادی را در سال های اخیر به خود جلب کرده است. نتیجه گیری: بسته بندی فعال به عنوان یک فناوری نوین و پیشرفته می تواند باعث حفظ و بهبود ایمنی و کیفیت، افزایش ماندگاری و همچنین بازارپسندی محصول غذایی گردد. با توجه به مطلوبیت بسته بندی فعال مواد غذایی، ارزیابی مستمر ایمنی و اثربخشی آن امری ضروری است.