دانش و تجربه پزشک متاثر از یک اشتباه دارویی

مقدمه و هدف: توضیح خاطره‌ای جالب و آموزنده توسط پزشک.روش کار: چند سال پیش برای لوله‌گذاری داخل نای به بخش مسمومیت فراخوانده شدم. بیمار آقای 26 ساله متعاقب مصرف بیش از حد مخدر بستری و در اغمای سطحی و دچار زجر تنفسی شدید بود. از لحاظ بالینی، تعبیه لوله و حمایت تنفسی ضرورت داشت. ابتدا چند دقیقه بیمار را پره‌اکسیژنه کردم. هم‌زمان دستور تزریق داروهای آرام‌بخش و ضد درد را به پرستار دادم. یک نوبت میدازولام و فنتانیل وریدی تزریق شد؛ اما هنگام انتوباسیون متوجه قفل شدن فک‌های بیمار گردیدم. دوباره چندین نوبت میدازولام و فنتانیل تزریق شد ولی رفته‌رفته بی‌قراری و سفتی بیمار افزایش یافت. تشخیص‌های مختلفی را از ذهن گذراندم. پس از رسیدن داروها به حداکثر مجاز، دستور تزریق دیازپام دادم اما در کمال تعجب بی‌تاثیر بود. مدتی دست از کار کشیده و بیمار را دوباره پره‌اکسیژنه نمودم. سپس تیوپنتال سدیم تا حداکثر مقادیر مجاز انفوزیون شد. بر اساس آموخته‌هایم، این داروها می‌بایست هر بیماری را کاملاً بیهوش و شل می‌کرد ولی چرا در این بیمار موثر واقع نشدند؟ تمام دانش و مهارت پزشکی من به چالش کشیده شده بود! برخلاف انتظار زجر تنفسی بیمار تشدید نشده و حتی تنفس‌هایش کمی بهتر و درصد اشباع اکسیژن در حدود قابل قبول بود. علیرغم بیش از یک ساعت تلاش، موفق به انتوباسیون بیمار نشدم و شرمسار و مایوس از ناتوانی و عدم مهارت خویش، مشاوره بیهوشی درخواست کردم. بخش مسمومیت از سایر بخش‌ها دور بود و حتی مشاوره‌های بیهوشی اورژانس هم با تاخیر انجام می‌شد. حدود یک ساعت بعد، مطلع شدم که یک پرستار خانم به‌راحتی بیمار را انتوبه کرده است!یافته‌ها: با بررسی پرونده و پرس‌وجوی بیشتر، مشخص شد که همکار محترم خدماتی بخش هنگام آماده‌سازی بیمار (آوردن وسایل انتوباسیون و جلو کشیدن تخت) از باب احسان زحمت کشیده و سرم بیمار را نیز باز کرده بود! سرم نیم لیتری طبق دستور پزشک قبلی، حاوی چهار آمپول نالوکسان بوده که به‌سرعت انفوزیون و بیمار را دچار سندرم محرومیت حاد کرده است. کتب پزشکی طول مدت اثر نالوکسان را حدود 30 تا 90 دقیقه ذکر کرده‌اند و بعد از سپری شدن این مدت و اثربخشی داروهای آرام‌بخش و شل‌کننده تزریقی، همکار پرستار به‌راحتی بیمار را انتوبه کرده بود.نتیجه‌گیری: برای پرهیز از بروز مشکلات مشابه، هنگام هرگونه مداخله یا اقدام پزشکی باید به تمامی جوانب، ولو به‌ظاهر کم‌اهمیت، توجه شود.