ایمنی پپتیدهای دارویی و جایگاه آن‏ها بین نسل جدید داروها

مقدمه و هدف: پپتید های ضد میکروبی (amp) از اجزای اصلی سیستم ایمنی هستند و نقش مهمی در سیستم دفاعی پستانداران، حشرات، گیاهان و سایر انواع ارگانیسم‏ها دارند. این ترکیبات خواص بیولوژیک وسیعی دارند که شامل خواص ضد میکروبی، ضد قارچی، تنظیمی و هورمونی، ضد زخم و ضد ویروسی هستند. ظهور بیماری های جدید مانند آنچه که در مورد covid-19 با آن روبرو بودیم و موجب بروز خطر در جوامع امروزی هستند، لزوم تحقیق و به کارگیری داروهای جدید را مطرح می‏کند. از طرف دیگر، مقاومت اغلب میکروب ها به داروها نیز نیاز به طراحی ترکیبات جدید با خواص ضد باکتریایی را مطرح می‏کند. روش کار: مطالعات مختلف نشان داد که اثرات ضد ویروسی ampها بویژه بر روی ویروس hiv و اثرات درمانی مثبت و موثر آن‏ها بر روی مهار رشد سلول‏های سرطانی، باکتری‏ها، ویروس‏ها و نیز برخی از انگل‏ها اثبات شده است. دفنسین‏های انسانی موجود در نوتروفیل‏ها، پپتیدهای موجود در ترشحات پوستی دوزیستان، و پپتیدهای گیاهی که عمدتآ خواص ضد قارچی و ضد ویروسی دارند، مهمترین ترکیبات پپتیدی هستند که اثرات بیولوژیکی آن‏ها بخوبی مطالعه شده است. یافته ها: در همولنف حشرات و بی مهره‏گان، پپتیدی بنام سکروپین وجود دارد که در پاسخ به ایجاد زخم‏ها و عفونت‏های میکروبی در این جانوران تولید می‏شود. در بین خارتن‏های دریایی نیز یک سازوکار دفاعی وابسته به پپتید (استرونگیلوسین) وجود دارد که این جانوران را در مقابل عفونت‏های میکروبی مقاوم می‏کند. پپتیدهای ضد میکروبی دیگری مانند درماسپتین بر ضد ویروس هرپس نیز موثر است که باعث افزایش کارآمدی آن در جلوگیری ازhiv نیز می شود چون هرپس باعث افزایش احتمال انتقال عفونت hiv می شود. نتیجه گیری: یکی از مهم‏ترین مزایای پپتید ها به عنوان دارو این است که معمولا چنین داروهایی عوارض جانبی نداشته و به علت داشتن دوز درمانی پایین، مشکلاتی را برای بیمار به وجود نمی‏آورند. ولی باید این نکته را مورد توجه قرار داد که استفاده از پپتید ها به عنوان دارو مستلزم ایجاد تغییراتی در این ترکیبات است تا از خواص دارویی مناسب مانند پایداری متابولیکی، تمایل بالا و اختصاصی بودن برای یک آنزیم یا گیرنده بخصوص برخوردار شوند. به همین منظور پپتیدهای ضدمیکروبی اغلب بصورت متصل به داروها و یا ترکیبات دیگر در بازارهای دارویی یافت می شود. داروهایcyclosporine (neoral) و desmopressin (minirin) از مهم‏ترین و شناخته شده‏ترین داروهای پپتیدی هستند.