مروری بر تاریخ ریاضی پژوهی در ایران تا سال 1350 ایرانی

در این مقاله مروری بر پژوهش‌های ریاضیات در ایران از پیش از اسلام تا دوران تربیت کارشناسی ارشد ریاضی ارائه می‌کنیم. اولین دوره فوق لیسانس ریاضی در دانشگاه تهران در مهر 1344 شد اما هیچ نشانه و انگیزه پژوهشی در آن وجود نداشت. در واقع، ورود اساتید محقق آن دانشگاه به دهه 1350 به بعد مربوط می‌شود که نسل‌های جوان از خارج به ایران آمدند. از نیمه اول دهه 1340، شادروان دکتر منوچهر وصال در دانشگاه پهلوی سابق (شیراز فعلی) و شادروان دکتر غلامحسین مصاحب در دانشگاه تربیت معلم تهران به طور جدی نگران عدم تحقیق توسط ریاضیدانان کشور بودند، اگرچه در خود توان شروع آن را نمی‌دیدند ولی به نسل‌های جوانی که در داخل کشور تربیت شوند اعتقاد داشتند. آقای دکتر وصال با استخدام فارغ التحصیلان جوانی از آمریکا همچون حیدر رجوی، دکتر جواد بهبودیان، دکتر مهدی بهزاد و دکتر میرباقری و آقای دکتر مصاحب با دعوت تنی چند از اساتید خارجی به ترتیب دوره فوق لیسانس ریاضی و دوره مدرسی ریاضیات را در دانشگاه‌های متبوع نوگشایی کردند. از سال 1340 تا 1349 جمعا 45 مقاله توسط ریاضیدانان ایرانی در مجلات معتبر بین المللی isi به چاپ رسید که 17 مورد نام دکتر حیدر رجوی و 11 مورد نام دکتر مهدی بهزاد را بر خود داشتند. این دو نفر به ترتیب متخصص نظریه عملگرها و نظریه گراف بودند و البته دکتر رجوی در نوشتن یکی دو مقاله در نظریه گراف با دکتر بهزاد همکاری کرد. علاوه بر اینها 6 مقاله در آمار توسط 5 تن از استادان دانشگاه شیراز و تهران و 5 مقاله در سیستم های دینامیکی توسط 3 استاد در مجلات مزبور منتشر گردید. در این دهه دانش آموختگان دانشگاه شیراز و موسسه ریاضیات که برای ادامه تحصیل به خارج رفته بودند کم کم برگشتند و بازار تحقیقات ریاضی را گرمتر کردند و علاوه بر 118 مقاله isi چهار کتاب شامل یک تکنگار ارزشمند را نیز منتشر کردند.دکتر حیدر رجوی علاوه بر چاپ کتاب فوق، 23 مقاله در این دهه منتشر کرد. نویسنده این مقاله نیز در نیمه دوم دهه مزبور با بازگشت به ایران در دانشگاه شیراز فعلی استخدام شد و جمعا 19 مقاله با گرایش نظریه عملگرها در کل دهه انتشار داد. دکتر بهمن مهری با 9 مقاله در معادلات دیفرانسیل و دکتر غلامحسین همدانی با 9 مقاله در آمار و دکتر مهدی بهزاد با 9 مقاله در نظریه گراف ها به غنای تحقیقات ریاضی افزودند. بقیه 118 مقاله توسط 54 تن از اساتید دانشگاه های سراسر کشور در گرایش های مختلف منتشر شده است به طوری که درصد هر محقق از این مقالات 1/69 میباشد. منظور ما از مقاله ممتاز، مقاله isi و یا منتشر شده در بولتن انجمن ریاضی ایران است.