مطالعه تطبیقی مسئولیت مدنی صغار و بیماران روانی؛ در جستجوی یک نظریه

با نگاه از زاویه ای متفاوت، سخن از مسئولیت مدنی صغار و بیماران روانی، به واقع کاوشی است فلسفی در خصوص کیفیت تاثیر صغر سن و ضعف یا فقدان عنصر روانی ادراک در حقوق مسئولیت مدنی. در چنین پژوهشی اصولاً با دو نگرش و مبنای فکری مواجهیم: در یک سو نظام ‏های عینی‏ گرا (نوعی گرا) قرار دارند که اصولاً صغر سن یا فقدان عنصر روانی تمیز را در حقوق مسئولیت مدنی دخالت نمی‏دهند بلکه رویکرد تحلیل های خود را بر روابط عینیِ محض استوار کرده اند. در مقابل اما، نظام ‏های ذهنی‏ گرا (شخصی گرا به معنای-خاص) واقع شده اند که به دنبال تاثیر عناصر پیچیده روانی و ذهنی بر حقوق مسئولیت مدنی و روابط طرفین دعوا هستند. این گرایش می کوشد با دخالت دادن عناصر سنی و روانی در تعدیل حداقلی یا حداکثری مسئولیت مدنی صغر و مجانین گام بردارد. با وجود این، به ‏نظر می‏رسد راه‏حل منطقی تر در اتخاذ راه‏کاری میانه و مختلط است، معیاری که عینی‏ گرایی را در کنار شخصی‏ گرایی بنشاند و نقطه توازنی مطلوب میان حقوق طرفین دعوا ترسیم نماید. اما بی گمان، اتخاذ راه‏کار نهایی و قاطع در این دست مطالعات فلسفی- حقوقی دشوار است چه، چهره ملاحظات اخلاقی و ناظر به انصاف در اینگونه مطالعات پررنگ بوده، مرزهای قاطع حقوق و اخلاق کم رنگ تر شده و به همان میزان دستیابی به عدالت واقعی دشوارتر می‏گردد.