نگاهی به مفاهیم و مبانی حقوق شهروندی

حقوق شهروندی یکی از دستاوردهای مثبت بشر است. و در بسیاری از موارد مورد تایید اسلام است، مانند حق حیات، حق آزادی بیان، حق تعیین سرنوشت، حق امنیت، برابری و ... که همه مورد تایید و تاکید اسلام است. و آیات روشنی درباره آنها در قرآن آمده است. حقوق‌ شهروندی حقوقی‌ است‌ که‌ به‌ افراد از این‌ جهت‌ که‌ در یک‌ جامعه‌ سیاسی‌ خاص‌ زندگی‌ می‌ نمایند، تعلق‌ می‌ گیرد. حفظ‌ حقوق‌ شهروندی تا آنجا اهمیت‌ دارد که‌ عدم‌ رعایت‌ آن‌ و عدم‌ پایبندی به‌ اصول‌ حاکم‌ بر آن‌، دست‌ یافتن‌ به‌ یک‌ جامعه‌ متعالی‌ و حکومتی‌ مردم‌ سالار را دور از دسترس‌ قرار می‌ دهد. در حقوق‌ داخلی‌ ما توجه‌ به‌ حقوق‌ شهروندی با عناوین‌ مختلفی‌ چون‌ حقوق‌ ملت‌ و حقوق‌ اجتماعی‌، در قوانین‌ پراکنده‌ آمده‌ بود و در قانون‌ اساسی‌ یک‌ فصل‌ (فصل‌ سوم‌) از اصل‌ نوزدهم‌ تا اصل‌ چهل‌ دوم‌ به‌ این‌ حقوق‌ اختصاص‌ داده‌ شده‌ و ضمانت‌ اجرای این‌ حقوق‌ نیز در قانون‌ مجازات‌ اسلامی‌ (مواد٥٧٠ تا ٥٨٧) آمده‌ است‌. با تصویب‌ بخشنامه‌ حقوق‌ شهروندی قوه‌ قضائیه‌، که‌ به‌ قانون‌ احترام‌ به‌ آزادی های مشروع‌ و حفظ‌ حقوق‌ شهروندی (مصوب‌ ١٥/٢/١٣٨٣) تبدیل‌ گردید، تحولی‌ شگرف‌ در توجه‌ به‌ این‌ حقوق‌ فراموش‌ شده‌، به‌ وجود آمد که در ادامه به بررسی این موضوع می پردازیم.