مقایسۀ تطبیقی تاثیر استقلال نهاد رگولاتور بر حکمرانی خوب در صنعت نفت وگاز کشور ایران و کشورهای توسعه یافته

در چند دهه اخیر، تنظیم گری به عنوان یکی از عناصر حکمرانی خوب در صنعت نفت و گاز مطرح شده است؛  به نحوی که د ر کنار دیگر عناصر، زمینه را برای ایجاد  حکمرانی خوب و موثر فراهم آورده است. تنظیم گری در صنعت نفت و گاز، از اساس به منظور پاسخگویی به ناکامی های موجود در بازارهای هدف طراحی شد  و هد ف آن، ارتقا بازد هی بازار نفت و گاز از طریق افزایش رقابت و کاهش انحصار بود. عموماً نهاد  رگولاتور، یک مرکز د ولتیِ مسئول یا سازمان غیرد ولتی با اختیارات قانونی است که اصول و قوانین کنترلی یک صنعت یا یک بخش اقتصاد ی را وضع می کند تا از این طریق، بر فعالیت های شرکت های د رون آن صنعت یا بخش، نظارت خود را اِعمال نماید  و بعضاً د ر خصوص موارد  اختلافی، به د اوری بپردازد. اغلب کشوهای نفت خیز و توسعه یافته با توجه به اسناد  بالاد ستیِ خود د ر بخش نفت و گاز، به روشنی وظایف وزارت نفت یا وزارت انرژی را د ر زمینۀ راه اند ازی نهاد  تنظیم گری برای تسهیل فضای کسب و کار، ایجاد  رقابت و رفع انحصار تبیین نموده اند. اما چالش اصلی بر سر راه نهاد رگولاتور در کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته، استقلال نهاد مزبور در ساختار، تصمیم گیری و بخش مالیِ آن ها بوده است. به نظر می رسد که با وجود اینکه کشورهای مختلف، سعی کرده اند استقلال نهاد رگولاتور را در بخش های ساختاری و تصمیم گیری توسعه دهند؛ ولی مطالعات انجام شده، حاکی از آن است که نهاد تنظیم گر مقررات، کماکان در بخش مالی به بودجه دولتی نیازمند می باشد. در پژوهش حاضر، سعی شده است که ضمن تبیین شاخصه های اصلیِ ناظر بر استقلال نهاد رگولاتور در صنعت نفت و گاز، به صورت تطبیقی آن شاخصه ها را در سیستم حقوقیِ کشورهای ایران، آمریکا، ژاپن، آلمان و نروژ مورد بررسی قرار دهیم.