نقش سخنوران و خامه‌پردازان هرات در شکوفایی دانش و ادب دورۀ بابریان هند

رابطۀ ادبی و علمی سرزمین‌ها در تاریخ ادبیات، بسی ارزنده است و در شناخت اوضاع ادبیات نقش بسزا دارد. دورۀ بابریان هند یکی از درخشان‌ترین دوره‌های دانش و ادب این سرزمین است. هرات بعد از ختم دورۀ تیموریان به دلیل درگیری‌های میان صفویه و شیبانیه، وضع نابسامان داشت و زمینۀ مناسبی برای اهل دانش و ادب نبود. نامساعدبودن هرات از یک‌جانب و دانش‌پروری بابریان هند از جانب دیگر، باعث شد که شمار زیادی از اهل ادب و دانش هرات، رهسپار هند شوند. این دانشمندان در شکوفایی ادب و دانش هند در دورۀ بابریان سهم ارزنده ایفا کردند. تعداد آثاری که توسط ادباء و دانشمندان هرات در هند ایجاد شد، چشمگیر است و تمرکز بر فعالیت‌های شان ارزشمند است. اینکه ادیبان هرات با توجه به دانش‌پروری بابریان تا چه حدی توانستند در شکوفایی ادب و دانش هند، سهمی ایفا کنند، از پرسش‌های مهم در حوزۀ ادبیات فارسی است. تشخیص و تبیین این امر، اهل مطالعه را به چه‌گونگی رابطۀ هرات و هند در حوزۀ ادب و دانش رهنمایی می‌کند و به بخش ارزنده‌یی از ادبیات این دو حوزه، روشنی می‌اندازد. این مقاله برآن است تا سهم ادیبان و دانشمندان هرات در شکوفایی دانش و ادب شبه قاره را به پژوهش بگیرد و معیار این سهم‌گیری را ارائه و تبیین کند. هدف این است که نقش هرویان در شکوفایی ادبیات این دورۀ هند، تبین و تعیین شود. بیان وضع ادبیات هرات و دربار بابریان، نحوۀ سهم هرویان در ادب و دانش آنجا، استقامت‌های کار این دانشمندان و ادیبان و نحوۀ فعالیت‌های شان، ساختار و استقامت‌های بحث این مقاله را تشکیل می‌دهد.