فضاسازی های زبانی و ادبی شاملو در جهت القای اندوه

شکل گیری بافت زبانی و بیانی یک اثر ادبی، ارتباط تنگاتنگی با عاطفه مسلط بر متن دارد. اندوه و درد را می توان عاطفه مسلط بر شعر معاصر فارسی دانست و از این حیث می توان گفت که نوع تصاویر، موسیقی و اوزان شعری و دایره واژگان این دوره بازتابی از عاطفه مسلط بر دنیای درونی شاعر است. احمد شاملو شاعری است اندیشه گرا که سروده هایش تجلی گاه رنج های عمیق «انسانی» و «جهانی» است. این مساله که شاملو چگونه توانسته است با اشراف بر قابلیت های زبان و به کارگیری ایماژها در انتقال عاطفه اندوه به مخاطب موفق عمل کند، اهمّیت بسزایی دارد. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با بررسی تمام دفترهای شعر شاملو، اصلی ترین ابزارهای زبانی شعر او در ایجاد فضای اندوه بررسی و تحلیل شده است. بررسی ظرفیت های زبان شاملو نشان می دهد که شاعر در کنار فکر و اندیشه انتقادی، از ایماژهای خاص، دایره وسیع واژگان، موسیقی شعری مناسب و الگوی زبان کلاسیک بهره برده است. علاوه بر این، استفاده از قابلیت های زبانی همچون تکرار صامت ها و مصوت ها، واج آرایی های مکرّر، بازی های زبانی، شگردهای گوناگون تکرار و ظرفیت هایی از این نوع در موفقیت شاعر در القای عاطفه اندوه موثر بوده است. تحلیل دفترهای شعری او نشان می دهد که از نظر بُعد ادبی و زبانی ، نقش تشبیهات، استعارات، تکرار ودایره واژگان نسبت به دیگر مولفه ها پُر رنگ تر است. بر این اساس اندیشه و شعر شاعر، در این زمینه پیشرو و از برجستگی خاصی برخوردار است.