بررسی طرح‌واره تصویری در اشعار کودک دهه نود (رده سنی 10-15ساله)

یکی از رویکردهای معناشناختی، طرح‌واره تصویری است. این شیوه در ابتدا به ابتکار«لیکاف» و «جانسون» با بیان نظریه«استعاره مفهومی» مطرح شدو در آن به بیان ساز و کارهای ذهنی و شناختی پرداختند که نقش مهمی در سامان‌دهی معانی و مفاهیم داشت. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و در چهارچوب نظریه معناشناختی، میزان کارکرد طرح‌واره تصویری را در سروده‌های کودکانه نشان داده‌است. برای این منظور، اشعار پرکاربرد دهه 90 با مفاهیم مختلف تعلیمی و اخلاقی انتخاب‌ و چگونگی طرح‌واره‌های تصویری در راستای مفهوم سازی بررسی شده‌است. دستاورد پژوهش نشان می‌دهد که عمده طرح‌واره‌های تصویری در سروده‌های کودکانه از نوع حرکتی است و دلیل آن را نیز می‌توان در مضمون سروده‌ها پیدا کرد؛ زیرا مفاهیمی همچون شادی و نشاط کودکان، تلاش و کار، خلاقیت و نوآوری نیازمند حرکت، جنبش و فعالیت است. افزون براین، طرح‌واره تصویری قدرتی نیز بعد از طرح‌واره حرکتی جایگاه دوم را در سروده‌های کودکان به خود اختصاص داده‌است. این امر نیز به خاطر موانعی است که در مسیر دنیای پاک کودکانه قرار می‌گیرد و کودک می‌خواهد آن مانع را از مسیر اهداف خویش بردارد. طرح‌واره حجمی کمترین حضور را در شعر کودک دارد. حضور میزان کم این طرحواره هم در راستای بیان مفاهیم انتزاعی همچون غم و غصه است تا آن را برای کودکان قابل لمس سازد.