روانشناختی عشق در اشعار پروین بر مبنای نظریة مکانیسم دفاعی فروید

ادبیات و عشق، همواره قرین هم بوده‌‌اند و هر شاعری از زاویه‌ای به عشق، گرویده است. در این میان امّا، گویی پروین از این قاعده مستثناست. پرسشی که در این جستار مطرح می‌شود این است که آیا حقیقتاً در دفتر شعر پروین حرف عاشقانه‌ای وجود ندارد؟ برای یافتن پاسخ، با استناد به نظریۀ مکانیسم دفاعی فروید و ضمیر ناخودآگاه و تیپ‌های شخصیتی که یونگ مطرح می‌کند، با استفاده از روش مطالعۀ توصیفی-تحلیلی، احوال و اشعار پروین بررسی شده و این نتیجه حاصل می‌شود که با توجه به تیپ شخصیتی اندیشه‌گر، درونگرا و وابسته و نیز دوگانگی میان اندیشه و احساس، همچنین ترس از واپس زده شدن و تنهایی، پروین به شدّت از نزدیک شدن به احساسات و عواطف خود پرهیز کرده و با کتمان آن‌ها، بیشتر متوجّه معقولات و اخلاقیات و عرفان شده است. در واقع، دفتر شعر خالی از «عشق» و سرشار از موعظۀ پروین، واکنشی ناخودآگاه و دفاعی در برابر غلیان احساسات اوست و می‌توان عشق پروین را در سطور نانوشتة دیوانش خواند.