نمودهای مثبت و منفی دنیا در مرصادالعباد

یکی از مباحثی که در ادبیات عرفانی اهمیت دارد، دنیاگرایی و دنیاگریزی است. دنیا و فلسفۀ وجودی آن یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های عارفان از ابتدایی‌ترین زمان تشکیل این نهضت بوده است و مباحث مربوط به دنیا و دنیاگرایی حجم انبوهی از دیدگاه‌های صوفیه را به خود اختصاص داده است. در این مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی انجام می‌شود، موضوع دنیا و مادیات در مرصاد‌العباد مورد بررسی قرار می‌گیرد. هدف اصلی این پژوهش بررسی شیوۀ بازنمایی دنیا و مادیات در مرصاد‌العباد است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نجم‌الدین رازی در مرصادالعباد رویکرد دوگانه‌ای نسبت به دنیا دارد و دو دسته تصاویر منفی و مثبت از دنیا خلق کرده است. تصاویر منفی، شامل فضایل ترک دنیا و مضار ‌دنیاپرستی است؛ از منظر نجم‌الدین رازی، دنیا در حکم زندانی برای مومن است و تصاویر مثبت از دنیا مشتمل بر ‌ بهره‌جویی از فرصت‌ها برای کسب ذخیرۀ آن جهانی است.