ادبیّات اعتراض در آثارفرّخی یزدی و احمد مطر

مشکلات و درگیری‌های سیاسی و اجتماعی‌ای همچون وجود دولت‌های مستبد و زورگو، دخالت‌های استعمارگران غربی در امور داخلی کشورها، معضلات عدیدۀ اجتماعی مانند فقر، وجود اقشار مستضعف و ستمدیده در جامعه مانند کارگران و کشاورزان، از جمله مسائل مشترکی است که در دورۀ معاصر، شاعران دو کشور ایران و عراق با آن دست به گریبان بوده، در مورد آن شعر سروده‌اند. در میان شاعران معاصر فارسی‌زبان، فرّخی یزدی از معدود شاعرانی است که جان خویش را در راه دفاع از حقوق ملّت ستمدیدۀ ایران از دست داده است. جسارت فرّخی در بیان حقیقت تا آن اندازه بود که به شدّت خشم حاکمان خودرای را برانگیخت تا آنجا که به زندانی کردنش بسنده نکرده، لب‌های وی را دوختند. در عراق نیز، احمد مطر، شاعری است که زندگی خویش را وقف ملّت‌های عرب کرده و در اشعارش، مردم خفتۀ عرب را مخاطب قرار داده است. وی تودۀ مردم عرب را از خطر حاکمیت و فرمانروایی تباهی و فساد، زنهار می‌دهد. مخاطب شعر مطر، تمام ساکنان غفلت‌زدۀ سرزمین‌های عربی هستند؛ چرا که شعر او، تصویرگر عشق و ارادت او به مردم است. در جُستار حاضر که به روش کیفی و تحلیل محتوای اشعار اعتراض‌آمیز فرّخی و مطر صورت گرفته است، نگارنده به شیوۀ تطبیقی، مضامین مشترک دو شاعر را مورد بررسی قرار داده است. نتایجِ به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که اعتراض به حاکمان جور و جهل مردم و اوضاع آشفتۀ جامعه، سازه‌های اصلی اندیشه‌های انتقادی فرّخی و مطر را تشکیل می‌دهد.