خودانتقادی در اشعار پایداری قیصر امین‌پور

با شروع جنگ تحمیلی جریانی جدید در ادبیّات ایران به نام ادبیّات دفاع مقدس به وجود آمد و بسیاری از شاعران دست به سرایش اشعاری با موضوع دفاع مقدس زدند. از جمله مضامینی که در شعر شاعران دفاع مقدس در سال‌های جنگ و پس از آن به چشم می‌خورد، مضمون خودانتقادی است. از خودانتقادی با عناوین دیگری نظیر خوداتهامی، خودملامتی، خودمحاکمه‌ای، نقد خویشتن و غیره یاد می‌شود. شاعر دفاع مقدس با دیدن عظمت و بزرگی ایثار رزمندگان به حقیربودن جایگاه خود در برابر آن‌ها پی می‌برد و از خود انتقاد می‌کند. خودانتقادی در شعر دفاع مقدس به شکل‌های مختلفی نظیر غبطه‌خوردن به مقام شهدا، خودانتقادی به سبب فراموشی آرمان‌های شهدا، سرزنش خویش به عنوان تماشاگر و همچنین خودانتقادی همراه با آرمان‌گرایی ظاهر می‌گردد. از جمله شاعرانی که در اشعار او نمودهای مختلفی از خودانتقادی را می‌توان مشاهده کرد، قیصر امین‌پور است. خودانتقادی در اشعار قیصر به شکل‌های مختلفی نظیر انتقاد از خویشتن پس از دیدن تفاوت میان خود و رزمندگان، خودانتقادی همراه با غبطه‌خوردن به شهید و شهادت، انتقاد اجتماعی همراه با اعتراض و هشدار، سرزنش خود به عنوان تماشاگر، خودانتقادی و آرمان‌گرایی توامان و خودانتقادی به سبب فراموشی آرمان‌های شهدا، بروز می‌کند. در این پژوهش تلاش شده است تا با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه‌ای ضمن توضیح مضمون خودانتقادی در شعر پایداری و دفاع مقدس، نمودهای آن در شعر قیصر امین‌پور تحلیل و بررسی شود.