اجتهادات جناب شاه نعمت‌الله ولی در تربیت اسلامی و مسالۀ اختلافی سماع در فقه اسلامی

جناب شاه نعمت الله ولی، علاوه بر تالیف و نگارش آثار عرفانی و تربیت و پرورش شاگردان برجسته، با تلاشها و کوششها و اجتهادات خویش در زمینه های مختلف عرفانی و تربیتی و اجتماعی و فرهنگی، منشا تحولات مهم و خدمات موثری در تاریخ ایران می باشد. به عنوان نمونه، از اجتهادات مهمی که جناب شاه نعمت الله ولی انجام داده است و تا کنون تحقیقی در مورد آن صورت نگرفته است، مسئله سماع می باشد. شاه نعمت لله ولی علاوه بر اجتهادات عرفانی با کسب مقام اجتهاد در فقه اسلامی توانست در روزگار خود، به شرعی کردن مسئله سماع در تصوف اهتمام ورزد و به ایراد متشرعان و فقها که همواره به سماع در عرفان عملی اشکال شرعی و فقهی وارد می کردند پاسخ دهد و سماع را که از مستحسنات صوفیه می باشد با ابتکارات و اجتهادات خویش مجددا در مراسم صوفیه احیاء کند. همچنانکه اجتهادات فرهنگی و اصلاحات اجتماعی و تربیتی ایشان در آن دوره حساس از تاریخ ایران نقش به سزائی در احیاء آموزه های عرفان اصیل اسلامی و تعالیم عرفان شیعی داشت و همه این موارد در شناخت گوشه ای از شخصیت و اندیشه های شاه نعمت الله ولی و نقش مکتب کرمان و طریقت نعمت اللهیه در تاریخ تفکر و تصوف اسلامی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مقاله به تعلیم و تربیت در مکتب شاه نعمت الله ولی و اجتهادات ایشان در فرهنگ و تربیت اسلامی و حل مسئله سماع در فقه اسلامی پرداخته شده است.