سبک‌شناسی انتقادی ابومسلم‌نامه براساس روش سیمپسون و جفریز (مطالعه موردی وجهیت‌)

ابومسلم‌نامه قصه‌ای است که در طول تاریخ محبوبیت بسیاری نزد عامه داشته‌ و راویان متعدد تحریرهای مختلفی از آن شکل داده‌اند. در نسخه‌های خطی ابومسلم‌نامه به نام راویانی چون ابوطاهرطرسوسی، ابوبکر رازی و هشام سرخسی اشاره شده است. پژوهش حاضر براساس ابومسلم‌نامه منسوب به ابوطاهر طرسوسی به تصحیح حسین اسماعیلی است. مصحح زمان شکل‌گیری این تحریر را نیمه دوم قرن پنجم هجری تخمین زده‌است. در متن حاضر ابومسلم به همراه گروهی از دوستداران آل‌رسول، که عمدتاً پیشه‌ور هستند، به خون‌خواهی شهیدان کربلا علیه خلافت اموی قیام می‌کنند. هدف آن است که بدانیم ورای ظاهر داستان، گوینده چه نگرشی به نهادهای سیاسی-عقیدتی حاکم در عصر خود دارد و چگونه با ابزارهای زبانی آن را نشان می‌دهد. همچنین سبک این روایت چیست و چه باوری را به‌نمایش‌می‌گذارد. به این منظور، براساس روش سیمپسون و جفریز در مطالعه وجهیت متن را سبک‌شناسی انتقادی کردیم. نتایج نشان می‌دهد که این روایت از نوع ب، روایتگر و خنثی است. ازطرفی، گوینده از قیدها و صفت‌های ارزش‌گذار در جهت تایید و مشروعیت‌بخشی به نهادهای خلافت‌عباسی و فتوت بیشترین بهره‌را می‌گیرد؛ و ازطرف‌دیگر، با استفاده از وجهیت معرفتی، تمنایی و نیز این سبک خاص از روایت باور به وجود قدرتی برتر را، به‌صورت خدا یا راوی دانای‌کل، نشان می‌دهد.