مقابله پدرسالاری با مادرسالاری در داستان «گلنار و اردشیر بابکان» (نقد فمینیستی داستان گلنار و اردشیر پاپکان)

بررسی و نقد زنان در شاهنامه فردوسی و بازتاب سیمای آن‌ها، جزو بحث‌هایی است که همیشه مورد مناقشة متخصصان ادبی بوده است. برخی معتقد به زن‌ستیزانه بودن شاهنامه هستند و برخی دیگر این مدعا را از اساس مردود می‌دانند. هدف از انجام این پژوهش تحلیل شخصیت، نقش و تاثیر شخصیت زن داستان گلنار با اردشیر بابکان با بهره‌گیری از نقد «تصویر زنان» است. شخصیت گلنار نیز همچون برخی دیگر از شخصیت‌های زن در شاهنامه منحصربه‌فرد و یکتاست. او برخلاف چارچوب و مفاهیم مردسالارانه عمل می‌کند و ازاین‌رو تاثیر بسزایی بر شخصیت‌های مرد و روند داستان باقی گذاشته است. در نقد پیش رو بیان شده که خویشکاری‌های گلنار تحت تاثیر فرهنگ کهن ایران، یعنی مادرسالاری است. از سویی دیگر نشان داده می‌شود که زبان و گفتار فردوسی نیز در ایجاد مفاهیم دوگانه (زن اثرگذار/زن اثرپذیر) برای این شخصیت، موثر بوده است. این مقاله ضمن پرداختن به پیشینه نقد فمینیستی و تصویر زنان به مقوله مادرسالاری و فرهنگ زن‌سالار در ایران پیش از ورود آریایی‌ها و تاثیرش در فرهنگ پس از آن و آثاری چون شاهنامه پرداخته است. در ادامه نقش و شخصیت گلنار و تاثیر خویش‌کاری‌هایش در روند داستان بررسی و تحلیل می‌شود.