نسخه­ شناخت خاورنامۀ کُردی رزم‌نامه‌ای گمنام به زبان گورانی

جنگ‌نامۀ خاور، یا «خاورنامه»، حماسه‌ای دینی به زبان کُردی منسوب یا سرودۀ شاعری با کنیه یا تخلص «حسرتی» است که با بیانی مستقل «اقتباس آزاد» به گزارش جنگ‌ها و کارزارهای حضرت علی (ع) و همراهان و سردارانِ ایشان در سرزمین خاور، تقابل با جمشیدشاه و طهماس‌شاه و صلصال و گسترش اسلام در آن حدود می‌پردازد. داستان‌های موازی و هم‌سو در کنار مضامین افسانه‌ای از مهم‌ترین ویژگی‌های سبک ادبی و خاستگاه آن، یعنی ادب شفاهی است و به دلیل توجه کامل اثر بر جنگ، در حوزۀ آثار حماسی قرار می‌گیرد. از دیگر مشخصه‌های زبانی و سبکی این اثر می‌توان به مضامین دینی و علایق شدید مذهبی ناظم و تنوع بیانی آن اشاره کرد. بر اساس حاشیه‌نویسی یکی از صفحات، تاریخ دقیق تالیف آن 10 محرم‌الحرام 1356 ه.ق است و بنابر گفتۀ ناظم، از متن تُرکی خاورنامه به زبان گورانی منظوم گردیده است. در این جستار پس از معرفی متن و ارائۀ خلاصۀ فارسی شدۀ داستان، به بررسی ارزش‌های زبانی آن در یک گزارش سبکی پرداخته خواهد شد.