بررسی احکام و آثار نامزدی در حقوق ایران

در نکاح مرسوم است که مرد از زن دلخواه و موردپسند خویش خواستگاری کند، در صورت پذیرش تقاضا طرفین با یکدیگر نامزد می­شوند. نامزدی یا وعده ازدواج که در عرف امری مرسوم و متداول می‌باشد، قراردادی جایز است بین نامزدها برای ازدواج در آینده که البته به بررسی ماهیت نامزدی به طور مفصل خواهیم پرداخت. تضمینی وجود ندارد که این وعده به عقد ازدواج منتهی شود، ماده 1035 قانون مدنی نیز صراحتا مقرر می­دارد: وعده ازدواج علقه زوجیت نمی­کند. هر یک از زن و مرد مادامی‌که عقد نکاح جاری نشده است، می­تواند از وصلت امتناع کند. هر چند حقوقدانان راه­حل­هایی برای الزام­آور نمودن آن مطرح کرده­اند. در این دوران یکی از طرفین ممکن است هزینه­های رایج و متداول در عرف را متحمل شده باشد و نیز امکان دارد به هم خوردن بدون علت موجه نامزدی به یکی از نامزدها زیان و آسیب جسمی ‌و روحی وارد آورد که با‌ انحلال نامزدی مسئله مطالبه این خسارت پیش می­آید پس از حذف ماده 1036 پیشین قانون مدنی که صراحتاً امکان مطالبه این خسارات را فراهم می­نمود، نویسندگان حقوق مدنی، قواعد عمومی‌مسئولیت مدنی را مبنای مطالبه این خسارات دانسته­اند. یکی از آداب و رسوم رایج در دوران نامزدی نیز دادن هدایا می­باشد که این هدایا ممکن است از طرف نامزدها به یکدیگر یا به بستگان نزدیک نامزدها داده شود، که مطابق مواد 1037 و 1038 قانون مدنی و با رعایت شرایطی، این هدایا قابل استرداد می­باشد که مورد بررسی قرار خواهد گرفت.