نقش تکالیف زوجین به حسن معاشرت و معاضدت با یکدیگر در تحکیم خانواده

در قانون مدنی و برخی قوانین پراکنده، بایدها و نبایدهای متعددی برای عمل زوجین نسبت به یکدیگر پیش‌بینی شده است. زمانی سخن از قانون پیش می‌آید که اخلاق در تنظیم روابط زوجین ناکام مانده باشد. یکی از جلوه‌های اخلاق که در کتاب و سنت مورد توجه قرار گرفته، حسن معاشرت و معاضدت زوجین با یکدیگر است. این موضوع از فقه به قانون مدنی هم راه یافته است و از تکالیف مشترک زوجین محسوب می‌شود. در اثبات ادله حسن معاشرت به قاعده احسان استناد شده است. این نوشتار بر گزاره‌هایی تاکید می‌کند که در صورت رعایت زوجین، حافظ منافع آنها می‌باشد. برای مردان، حسن خلق بر پایه مودت و دوستی، حق تمکین عام و خاص، و تخصیص و تحفیظ و معاضدت در ایمان و تربیت دینی فرزندان از جمله این گزاره‌ها می‌باشد. همچنین برای زنان، حق تمکین و سرپرستی و تامین و عشق و احسان و معاضدت در امور خانه و تربیت فرزندان از جمله این وظایف است. علاوه بر این، بیان ملازمات و تعارضات حضور اجتماعی زنان با حسن معاشرت‌شان، و همچنین کشف راه حل‌هایی در فقه پویا، به منظور حل معضلات اجتماعی حاضر، خصوصاً تعارض نیاز به حضور زنان در جامعه با لزوم حفظ و تحکیم مبانی خانواده مطرح می‌گردد. همه این حقوق و تکالیف با یک فلسفه در مقررات عرفی، فقهی و قانونی دیده شده است تا هم تضمینی برای اجرای آن باشد و هم در مقام اختلاف بتواند به رفع اختلاف بین زوجین بپردازد.