نقش تروماهای دوران کودکی در شکل‌گیری ظرفیت‌های خویشتن و بروز بیماری‌های قلبی عروقی

زمینه و هدف: مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که تجربیات ناگوار دوران کودکی همبسته‌های قدرتمندی برای ایجاد بیماری‌های جسمانی و روان‌تنی هستند که بیماری‌های قلبی‌عروقی از نظر شیوع در صدر آنها قرار دارند. با این‌حال جاده‌ای که از مبدا تروما به مقصد بیماری منتهی می‌شود، راهی بس تاریک و پیچیده به نظر می‌رسد. روش بررسی: در مقاله‌ی حاضر، از نظریه‌ی 'روانشناسی خود' هینز کوهات به عنوان یک نظریه‌ی روانکاوانه‌ی معاصر، با روش تحلیلی- نظری، و با هدف نورافکندن بر عوامل تاثیرگذار بر شکل‌گیری بیماری‌های جسمی و روان‌تنی از چشم‌انداز روانکاوی، استفاده شد. با توجه به قرابت معنایی که میان مفاهیم 'روانشناسی خود' و مسایلی که در بیماری‌های جسمی و روان‌تنی وجود دارد، و همچنین امکان کاربردپذیری بالای آن در پیشگیری و مداخلات روان‌درمانی برای جامعه فوق، این رویکرد جهت تبیین به نحو شایسته‌ای می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. یافته‌ها: تروماهای دوران کودکی که شامل انواع سوءاستفاده، غفلت و بدکارکردیهای خانگی است و تا قبل از سن 18 سالگی، در محیط خانواده و با افراد نزدیک توسط کودک تجربه میشوند، موجب نقایصی در رشدِ طبیعیِ سیستم عصبی و دستگاه روان شده و بخش مهمی از روان تحت عنوان 'خود' که دارای ظرفیت‌هایی برای تحمل و تنظیم عواطفِ نیرومند، احساس ارزشمندی و سرزندگی و روابط معنادار با دیگران است، به صورت منسجمی شکل نگرفته و بسیار شکننده و مستعد از هم‌گسستگی می‌شود. به دلیل خللی که در ظرفیت برقراری رابطه پایدار با دیگری ایجاد می‌شود، این افراد در بزرگسالی امکان برقراری روابط صمیمانه معنادار و امن را نداشته و هرقدر روابط‌شان دردناک و آشفته باشد، احتمالا بیشتر با تجاربی همچون عدم اتصال به خود، حس تزلزل انسجام 'خود'، حس پایدار شرم، وحشت، افسردگی، خشم و پرخاشگری، اضطراب، بی‌حسی و گسست قریب‌الوقوع، مواجه می‌شوند. درنتیجه فرد جهت تنظیم خویش و غلبه بر احساس‌های تهی بودن و مُردگی، سبک زندگی ناسالمی را پیش می‌گیرد که منجر به افزایش فراوانی گزینش رفتارهای تهدید کننده‌ی سلامت مانند مصرف سیگار، الکل، مواد، کمتحرکی، اضافه وزن و تغذیه نامناسب شده که احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی را افزایش داده و می‌تواند مرگ زودهنگام را نیز در پی داشته باشد. نتیجه‌گیری: نظریات روان‌پویشی و روانکاوانه، به ویژه نظریات معاصرتر که بر بستر ارتباطی اهمیت زیادی قایل می‌شوند و همچنین پژوهش‌های کمی و کیفی و ترکیبی درمورد آنها بیشتر صورت گرفته است، می‌توانند چشم‌انداز متفاوت و تازه‌ای جهت تبیین و طرح‌ریزی مطالعات و مداخلات پیشگیرانه و درمانی در حوزه‌ی روان‌شناسی سلامت را فراهم کنند.