سیاست ارزی در متعادل­ سازی انحراف نرخ ارز در ایران

نوسان و بی‌ثباتی در متغیرهای اقتصادی مانند رشد اقتصادی، بهره‌وری، تجارت خارجی، قیمت‌ها و مخارج دولتی باعث انحراف نرخ ارز واقعی از میزان تعادلی می‌شود، علاوه بر آن‌که عوامل بیرونی مثل نظام چند نرخی ارز و تحریم‌های مالی بر ایجاد انحراف نرخ ارز بدون تاثیر نیست. انحراف نرخ ارز سرمایه‌گذاری، رشد و توسعه اقتصادی، جریان تجارت، تعادل ترازپرداخت‌ها، تخصیص بهینه منابع و سایر متغیرها و شاخص‌های مهم اقتصادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از آنجایی که اقتصاد ایران نوسان‌های نرخ ارز را به صورت دوره‌ای در دهه‌های مختلف تجربه کرده است و با توجه به اهمیت انحراف‌های به وقوع پیوسته در نرخ ارز و آثار آن بر اقتصاد کشور در این مطالعه ابتدا به تعیین‌کننده‌های نرخ ارز واقعی و چگونگی انحراف از آن پرداخته می‌شود و در ادامه نحوه اثرگذاری سیاست‌های ارزی مانند یکسان‌سازی نرخ ارز در تعدیل انحراف از نرخ تعادلی بررسی می‌شود. بدین منظور با اشاره به مبانی نظری موضوع و با استفاده از داده های سری‌های زمانی متغیرهای اقتصاد کلان کشور در دوره 2020-1975 (1399-1354) الگوی تجربی انحراف نرخ ارز واقعی به روش بردار خودرگرسیونی (var) برآورد شده است. نتایج تجربی حاکی از واکنش معنی‌دار انحراف نرخ ارز به اتخاذ سیاست ارزی از طریق یکسان‌سازی نرخ ارز یا بهبود کیفیت نهادها در طول دوره زمانی مورد اشاره بوده است. در مجموع، یک سیاست ارزی مطلوب ناشی از یکسان‌سازی نرخ ارز موجب میرایی انحراف نرخ ارز واقعی می‌شود و به متعادل‌سازی آن کمک می‌کند.