بیش طراحی (overdesigning)، چالش مدیریت دارایی های فیزیکی در آبفا

در روزگار نه چندان دورمفهوم بزرگتر یعنی بهتر مصداق داشت چه در صنعت خودرو چه ساختمان و یا تاسیسات و...بزرگتر به معنای بهتر بود(مفهوم عامیانه ی آن در ضرب المثل قدیمی-کار از محکم کاری عیب نمیکنه-روشن است) هر چند با هزینه های ساخت و تامین و بهره برداری بیشتر ولی امروزه بازده و بهره وری اساس طراحی و ساخت و البته بهره برداری را تشکیل میدهند.یعنی طراحی بیش از حد کمی یا کیفی خود عیب بزرگی به حساب می آید و در واقع تباه کردن منابع است. طراحی بیش از مقدار مورد نیاز(کمی و یا کیفی)است،به عبارت دیگر اندازه یا مقدار و یا کیفیت بیش از منظور حد مورد نیاز، که میتواند هزینه های غیرلازم را به کالا و یا خدمت تولید شده اضافه کند و این یعنی هم هزینه های ساخت و ایجاد این تاسیسات را بالا برده و هم هزینه های نگهداری،استهلاک ، بهره برداری و انرژی مصرفی آنها را افزایش دهد در حالیکه این مقدار از کمیت و یا این حد از جزئیات و کیفیت برای مشتری یا خدمت گیرنده ضروری و یا حتی مفید نیست.ارائه چند مثال در صنعت به روشنتر شدن مقصود کمک می نماید.(این مثالها همگی از موارد عملی در شرکتهای آب و فاضلاب میباشند):1- تصفیه خانه فاضلابی با افق یکصدهزار نفر جمعیت طراحی و ساخته میشود ولی در طول عمر مفید خود(مثلا سی سال)حتی به نصف این ظرفیت برای بهره برداری نمیرسد این یعنی مساحت زمین بیشتر،هزینه های طراحی(فاز صفر،یک و دو) و ساخت بیشتر،تجهیزات و تاسیسات بزرگتر از حد مورد نیاز،اقطار بزرگتر لوله گذاری و یا گرانتر بدلیل کیفیت بالاتر از مقدار لازم،الکتروپمپ های بزرگتر با هزینه های تامین و بهره برداری(نگهداری،مصرف انرژی و استهلاک) بیشتر2-در حالیکه مخازن آب شهرها و روستاها فقط برای موارد قطع آب شبکه در موارد اضطراری ساخته میشوند ولی طبق قوانین آب و فاضلاب کشور احداث آنها به میزان یک متر مکعب برای هر مشترک ضروری است.(علیرغم هزینه ی صورت گرفته برای زمین،طراحی،ساخت و تجهیز مخزن،غالبا هیچگاه بیش از نیمی از ظرفیت آنها مورد استفاده واقع نمیشود)،علاوه بر بدون استفاده بودن نیمی از ظرفیت لوله های رفت و برگشت به مخازن و...3-الکتروپمپی با دبی 30 لیتر برثانیه برای یک چاه آب طراحی، خریداری و نصب میگردد ولی دبی چاه با گذشت زمان به 20 لیتر بر ثانیه کاهش می یابد ولی الکتروپمپهای جایگزین همچنان دبی 30 لیتر بر ثانیه دارند، این یعنی هزینه ی خرید بیشتر،هزینه ی بهره برداری و نگهداری بیشتر،هزینه ی انرژی بیشترعلاوه بر مشکلات هوا کشیدن و کاویتاسیون و تعداد روشن و خاموش شدن بیشتر که به خرابی بیشتر الکتروپمپ و تخریب دیواره ی چاه نیز می انجامد.4-ساختمان اداری یا انبار با ظرفیت 50 نفر یا 500 تا کالا طراحی و ساخته میشود ولی هرگز حتی نیمی از ظرفیت آن مورد استفاده قرار نمیگیرد و این یعنی هزینه های بیشتر نگهداری،روشنایی،سرمایش و گرمایش و استهلاک بیشتر...5-خط لوله ای به قطر 500 یا 1000 میلیمتر طراحی و اجرا میگردد ولی هرگز در طول دوره عمر بهره برداری حتی به نیمی از این ظرفیت نیز نیاز پیدا نمیشود.اینها چند نمونه از بیش طراحی کمی بودند برای بیش طراحی کیفی نیز موارد بسیاری وجود دارد که از جمله میتوان به جنس لوله با کلاس فشاری بالاتر،نوع مصالح با کیفیت تر،اندازه گیرهای دقیقتر از حد مورد نیاز و...غیره اشاره کرد که صرفا هزینه های بیشتری بر طراحی و ساخت یا بهره برداری سیستم تحمیل مینمایند بدون اینکه نیازی به این درجه از کیفیت و یا دقت باشد یا بدون آنکه این کیفیت و دقت بالاتر تاثیری بر عملکرد و طول عمر آن محصول یا فرآیند داشته باشد.