روش‌شناسی علوم انسانی سلامت: تامل نظری در کاربست روش‌شناسی علوم انسانی در علم پزشکی

زمینه و هدف: شیوه‌های بهره‌گیری از روش‌شناسی علوم انسانی در علم پزشکی و چارچوب‌های روش شناسانه مورد بهره‌برداری در این مقاله مورد تاکید است. در این نوع از روش‌شناسی، رویکردی صوری در بستری تجربی شکل می‌گیرد که البته سازوکارهای علمی نیز بران مترتب است. درعین‌حال زمینه‌های نظری، بستری آزمایشگاهی و تجربه گرایانه یا تحققی، مبنای سازمان‌دهی این نوع از روش‌شناسی برای پژوهش است. این رویکرد درعین‌حال برخورداری از تبیین مبتنی بر زمینه‌های انسانی دارای نظم در واقعیات، امکان وارسی عینی واقعیات و حصول علم خالص در فرایند پژوهش است. این ترکیب رویکردی نوین به حوزه‌های بین‌رشته‌ای است. تعامل روش‌مند علوم انسانی و علوم پزشکی راهگشای بسیاری از مشکلات حوزه سلامت است. روش: این پژوهش با توجه به زمینه اصلی بحث با استفاده از روش اسناد و مدارک علمی و با تکنیک فیش‌برداری توصیفی و تحلیلی از منابع معتبر داخلی و بین‌المللی انجام شده است.یافته‌ها: کاربردهای روش‌شناسی علوم انسانی در علوم پزشکی با اقتضائات اشتراک در روش‌شناسی علمی وارسی پدیده؛ بهره‌گیری از تبیین در علوم انسانی برای ارزیابی وضعیت سلامت در علم پزشکی؛ نظم در واقعیات موردبررسی، بدین ترتیب که محققان هر دو رشته اطلاعات را به نفع یا به ضرر خود جمع‌آوری می‌کنند؛ امکان وارسی عینی واقعیات در علوم انسانی سلامت؛ همگانی بودن دستاوردهای هردو حوزه علوم انسانی سلامت؛ شک سازمان‌یافته نسبت به اینکه هیچ از دستاوردها این حوزه نهایی نیست و امکان حصول دستاوردهای جدیدتر فراهم است؛ فارغ از ارزش بودن در اینجا معنی ندارد و علوم انسانی سلامت ارزش محور به ارزیابی پدیده‌ها می‌پردازد؛ تجارب مستقیم و غیرمستقیم در علوم انسانی سلامت و بینش‌های انسانی درارزشیابی وتحلیل سلامت صورت می‌گیرد.نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق حاکی از این است که یکی از دشورای های سرایت دستاوردهای حاصل از پژوهش‌های علوم اجتماعی و علوم انسانی، به حوزه علوم پزشکی، انتشار این نتایج و دستاوردها است. دستاوردهای پژوهش های علوم انسانی در حوزه پزشکی برای مخاطبان یا کاربران حوزه پزشکی به آسانی قابل درک نمی باشد کاربران حوزه پزشکی ترجیح می دهند که از دانش کاربردی در عمل استفاده کنند در حالیکه نتایج پژوهش های علوم انسانی پزشکی با بیان جزئیات و تجربیات متنی غنی ممکن است برای پزشکان بیش‌ازحد انتزاعی باشد بنابراین، ترجمه دانش تولیدشده توسط تحقیقات علوم انسانی پزشکی برای مخاطبان پزشکی، مستلزم بیان واضح و صریح مفاهیم عملی آن است. در روش شناسی علوم انسانی پزشکی نمی‌توان از یک قاعده برای همه انواع پژوهش ها استفاده کرد و لازمه آن شناخت تفاوت‌های اساسی در کارکرد، هدف و مخاطب است تا بتوان بر مبنای آن از معیارها و روش‌های متفاوتی استفاده کرد.