تفسیر هرمنوتیکی از نظام های ذخیره و بازیابی اطلاعات و رفتار اطلاعاتی کاربران در علم اطلاعات و دانش شناسی با تاکید بر دیدگاه فلاسفه

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی هرمنوتیکی نظام های ذخیره و بازیابی اطلاعات در علم اطلاعات و دانش شناسی به عنوان عامل موثر و کارآمد در تامین نیازهای اطلاعاتی کاربران در پژوهش های هر حوزه از علوم بشری با الهام از دیدگاه فلاسفه است. روش: روش پژوهش مقاله ی حاضر، توصیفی-تحلیلی است. بدین صورت که با استفاده از منابع کتابخانه ای، مبانی نظری موجود ذیل موضوع پژوهش، استخراج شده و براساس تطبیق داده های به دست آمده با نظریه خاصی که نقطه تمرکز بحث است، در نهایت به تطبیق، تحلیل و نتیجه گیری خواهد انجامید.بیان مسئله: از آنجا که فهم و تفسیر بدست آمده از پیام، معنا یا تفسیر اطلاعات در چرخه ی حیات اطلاعات از نقشی مهم و ضروری برخوردار است، لذا در پژوهش حاضر با الهام از نظریه فلسفی هرمنوتیک تلاش شده تا مبتنی بر نیاز اطلاعاتی کاربران و رفتار اطلاعاتی آنها در فرآیند جستجو و بازیابی اطلاعات در پایگاه های اطلاعاتی و نرم افزارهای کتابخانه ای و رویه ی نمایه سازی محتوا در نظام های ذخیره و بازیابی اطلاعات، نحوه ی تعامل کاربر با نتایج بازیابی شده و تنوع تفاسیر آنها در بهره گیری از این اطلاعات در فرآیند پژوهشی مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد. مباحث اصلی: در این مقاله به جهت تبیین دقیق تر و روشن تر موضوع به تعریف هرمنوتیک، بررسی سیر تاریخی این نظریه نزد اندیشمندان و فلاسفه بزرگ، بازخوانی دیدگاه هایدگر و گادامر با تاکید بر نقش تفسیر و تاویل متون، نسبت میان هرمنوتیک و علم اطلاعات و دانش شناسی، نقش مهم هرمنوتیک در نظام های ذخیره و بازیابی اطلاعات پرداخته شده است. در بخش ابتدایی از مقاله ی حاضر، وضعیت کنونی پژوهش در علم اطلاعات و دانش شناسی از حیث چگونگی شناسایی مسئله، حرکت به سمت پژوهش های کیفی با تاکید بر استفاده از روش های هرمنوتیکی بررسی شده است. این امر منجر به پر رنگ تر شدن جایگاه پژوهش کیفی در علم اطلاعات و دانش شناسی شده و کمک خواهد کرد تا پژوهشگران با دغدغه ی رفع نیاز اطلاعاتی کاربران و از دیدگاه آنها در رشته ها و گرایش های گوناگون دست به پژوهش بزنند تا خلاءهای فعلی در نظام های ذخیره و بازیابی اطلاعات رفع شود. در ادامه به ارتباط دو سویه ی نظام-های بازیابی اطلاعات و رفتار اطلاعاتی کاربران بر مبنای تفاسیر هرمنوتیکی اشاره شده که ملاک تامین یا عدم تامین نیاز اطلاعاتی جستجوگران بر اساس چرخه حیات داده خواهد بود. همچنین نتایج بدست آمده از این پژوهش حاکی از نقش قوی و مهم تفسیر متن در فرآیندهای پژوهشی، خصوصا در مرحله جستجو و بازیابی اطلاعات از سوی کاربران است که از دیدگاه معرفت شناختی کاملا متکی بر تحلیل عوامل دخیل در فهم متن به پیش می رود.