واکاوی مدل پیاز پژوهش و کاربست آن در پژوهش علوم اجتماعی

با توجه به اهمیت توسعه روش تحقیق و ساخت طرح تحقیق در پژوهش های علوم اجتماعی، این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد سیستماتیک به توسعه روش تحقیق براساس مدل پیاز پژوهشی میپردازد. براساس تحلیل مدل پیاز پژوهش، می توان گفت این روش برای آینده پژوهی توسعه یافته است.این روش تحقیق بیانگر مروری بر روشها، ابزارهای مورد استفاده برای جمع آوری دادهها، تکنیکهای نمونه گیری و نحوه تجزیه و تحلیل دادههای مورد استفاده در مطالعه است. مدل پیاز پژوهش توسط ساندرز و همکاران(2019) توسعه داده شده است و مراحل توسعه روششناسی پژوهش را توصیف میکند. این مدل با تعریف موضع فلسفی اصلی شروع و به تدریج به ساخت طرح تحقیق منتهی می‌شود. هر لایه از مدل، مراحل فرآیند مطالعه را به تفصیل توصیف میکند. مدل پیاز پژوهش برای هر نوع تحقیق و در هر زمینه ای قابل استفاده است. این مدلیک الگوی شش لایه است که فلسفه، رویکرد، راهبرد، انتخاب، بازه زمانی و روش گردآوری داده‌ها را مشخص می‌کند. این الگوی چندلایه، فرایندهای انجام پژوهش را نشان می‌دهد. براساس این مدل، یک پژوهش از لایه‌های مختلفی تشکیل می‌شود که درآن هرلایه متاثر ازلایه بالاتر می‌باشد.براساس این الگو، نخستین مساله اساسی هرپژوهش، فلسفه تحقیق یا پارادایم حاکم برآن است. پس از آن باید رویکرد پژوهشی(قیاس یا استقرا)مشخص شود. لایه سوم استراتژی پژوهشی است که براساس روش‌های کمی، کیفی و آمیخته بسیار متنوع است. انتخاب پژوهش می‌تواند تک‌روش، چندروش یا آمیخته باشد. بازه زمانی نیز می‌تواند مقطعی یا طولی باشد. پس از آن باید روش‌های گردآوری و تحلیل داده‌ها مشخص شود که در نهایت به ساخت طرح پژوهش منتهی می گردد.