تحلیل تغییرات پوشش اراضی در پلایای دریاچه نمک و اثرات آن بر امنیت زیست‌محیطی نواحی پیرامون

تخریب اکولوژیکی توسط دخالت‌های انسانی و تغییرات آب‌وهوایی از این قابلیت برخوردار هستند که سبب بروز بحران‌های محیط زیستی در منطقه شود و منابع طبیعی و انسانی را به چالش بکشاند. با توجه به تغییرات و خشک شدن تدریجی دریاچه نمک، طبیعتاً شکل‌گیری بحران در این دریاچه، می‌تواند به لحاظ زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی، تاثیرات منفی بر جوامع انسانی و ساکنان نواحی پیرامون داشته باشد. یکی از روش‌های تعیین الگوی تغییرات پوشش اراضی و تغییرات شوری پلایا در طی زمان و مکان‌های مختلف استفاده از تکنیک سنجش‌ازدور است. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل تغییرات پوشش اراضی در پلایای دریاچه نمک با استفاده از روش الگوریتم حداکثر احتمال (maximum likelihood) و اثرات آن بر امنیت زیست‌محیطی سکونتگاه‌های پیرامون پلایای دریاچه نمک است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که به دلیل کاهش ورودی آب به دریاچه درنتیجه احداث سد در بالادست حوضه و اثرات تغییر اقلیم، پهنه آبی یا دریاچه فصلی دریاچه نمک از بین رفته و پهنه نمکی در این قسمت گسترش‌یافته است. بیشترین تغییرات دریاچه مربوط به بخش شمال غربی دریاچه است که مهم‌ترین رودخانه‌‌ها ازجمله جاجرود، شور، قره‌چای و قمرود به این بخش از دریاچه، زهکشی و تخلیه می‌شوند. همچنین نتایج حاکی از آن است که به دلیل فقدان سکونتگاه‌ها و جوامع انسانی در نزدیکی دریاچه نمک با توجه به شرایط طبیعی و اقلیمی منطقه، نمی‌توان بروز رخدادهای زیست‌محیطی که مسائل امنیتی و سیاسی را تحت شعاع قرار دهد در کوتاه‌مدت انتظار داشت.

analysis of land cover changes in the namak lake playa and its effects on the environmental security of the surrounding areas

ecological destruction by human interventions and climate changes have the ability to cause environmental crises in the region and challenge natural and human resources. considering the changes and gradual drying of the namak lake, naturally, the formation of a crisis in this lake can have negative effects on human societies and residents of the surrounding areas in terms of ecology, economy and society. one of the ways to determine the pattern of land cover changes and playa salinity changes during different times and places is to use remote sensing technique. therefore, the aim of the current research is to investigate and analyze the land cover changes in the namak lake playa using the maximum likelihood algorithm and its effects on the environmental security of the settlements around the namak lake playa. the results of this research show that due to the reduction of water inflow to the lake as a result of the construction of the dam upstream of the basin and the effects of climate change, the water zone or the seasonal lake of the salt lake has disappeared and the salt zone has expanded in this part. the most changes of the lake are related to the northwestern part of the lake, where the most important rivers, including jajrud, shur, qarachai and qomrud, drain and empty into this part of the lake. also, the results indicate that due to the lack of settlements and human communities near the namak lake, due to the natural and climatic conditions of the region, the occurrence of environmental events that will affect security and political issues cannot be expected in the short term.