«دین رسمی» در نظام حقوقی ایران: چیستی مفهوم و کارکرد

از آن‌جا که دین مفهومی همزاد با زندگی اجتماعی‌ست، از دیرباز در بسیار از جوامع فرهنگی به حیات خود ادامه داده و دگرگونی کارکرد دین در طول زمان، منجر به حذف این نهاد از ساختار سیاست نشده است. با این‌حال مفهوم «دین رسمی» که تجلی حضور دین در ساخت سیاسی و حقوقی قدرت تلقی شده، مرهون رشد اندیشه‌های حقوق عمومی و تصویب قوانین اساسی به‌عنوان سند آزادی‌های جمعی است. درهم‌آمیختگی الزامات دینی و حکمرانی، موجب شده در حوزه‌های گوناگون از جمله زمینه‌های سیاسی و حقوقی، برای دین رسمی کارکردهای مصرح یا ضمنی، تعریف شود. در این پژوهش، برای یافتن پاسخ این پرسش که «دین رسمی چیست و خوانش حکومت از این مفهوم، در نظام‌های حقوقی معاصر چگونه بازتاب یافته است؟» اندراج نهاد دین در قانون اساسی که رهاورد حکمرانی مدرن است، نسبت‌سنجی شده است. از همین‌روی، نگارندگان با بهره‌گیری از شیوه توصیفی‌تحلیلی تلاش کرده‌اند تا نشان دهند گستره تاثیر ادیان رسمی از حوزه سیاسی فراتر رفته و جلوه‌ این مفهوم به ساحت حقوقی، اعم از حقوق عمومی و خصوصی، پانهاده است.