مطالعات نسلیِ مطالعات نسلی: بازاندیشی مفهوم نسل در ایران

مفهوم نسل در ارتباطات، دلالت‌های متعدد و متنوعی دارد: 1. نسل‌های فناوری‌ها، نسل رایانه‌ها (لامپ‌های خلا، ترانزیستورها، مدارهای مجتمع، ریزپردازنده‌ها، سامانه‌های هوشمند، نسل وب) مصرفی، مشارکتی، معنایی(، نسل هوش مصنوعی) آماری، تبیین‌پذیر، زایشی)؛ و 2. نسل جمعیتی (دهه 90ی، دهه60 ی (؛ و 3. نسل مطالعاتی ( نوجوان، جوان؛ دانش‌آموز، دانشجو؛ مهاجر دیجیتال، بومی دیجیتال). سازه جمعیت‌شناختی نسل (گروه سنی) به‌عنوان محور تحلیل اجتماعی همنشین یا جانشین طبقه، قومیت و جنسیت، در دو رسته از کارها بازشناسی و بازنمایی می‌شود: 1. فرضیۀ تکانشی /ضربه‌ای کارل مان‌هایم: یک نسل، رویدادی را هم‌زمان در بافتی مشترک از دگرگونی‌های اجتماعی تجربه می‌کنند؛ 2. فرضیۀ تپشی/ ضربانی ویلیام اشترآوس و نیل هآو: یک نسل، در معرض نمودهای هم‌زمان (ولی نه لزوماً مشترک (از کهن‌نمونه‌های تکرارشونده هستند (یگر، 1985). بر اساس رویکرد مانهایمی، نسل بر اساس زمان تعریف می‌شود؛ ولی بر اساس رویکرد اشترآوس و هآو، هر سکولوم (طول عمر بالقوه فرد، یا دوره تجدید جمعیت) دربردارندۀ چند نسل) ایکس، وای، زد و آلفا) است که هر کدام نمادهای خاص خود را دارند. هر دو قطب این پیوستار از مفهوم نسل و نسل‌بندی، غربی هستند: 1. درباره نسل‌ها در غرب هستند؛ 2. شکاف نسلی و گسست نسلی ( تعارض منافع و تضاد ارزشی) را فرایند و فرآوردهای غربی می‌دانند که محمل و محمول غربی‌سازی و/ یا غربی‌شدن مردم ایران) غیرغربی) هستند. تمرکز بر تفاوت‌های نسل‌ها و برجسته‌سازی آنها ذیل شکاف و گسست، با پارادایم تعارض و تضاد در جامعه‌شناسی همخوان و همسو است. نسل‌هایِ انقلاب تغییرکرده‌اند و گفتمان، از نسل‌های انقلابی، به انقلاب‌های نسلی، چرخیده است. گفتمان گسست نسلی و انقلاب نسلی، بر انسداد و/یا انقطاع ارتباط ورانسلی، و بر بین‌نسلی‌بودن مساله اجتماعی دلالت دارند؛ حتی ممکن است از استعاره بیمار انگارانه ترانسلی( انتقال بیماری واگیردار درون یک نسل، یا همه‌گیری) در توصیف آن استفاده شود و مساله از جامعه‌شناسیِ زیستی (صورت‌بندی‌های جمعی زیستن (به زیست‌شناسیِ اجتماعی (بنیادهای زیستی امر جمعی (، تحویل و/یا تقلیل یابد. نوجوانان و جوانان (به‌دلیل تفاوت‌ها و تنافرها (، دانش‌آموزان و دانشجویان (به‌دلیل مخالفت‌ها و مقاومت‌ها)، مهاجران دیجیتال (به‌دلیل بیش‌فعالی دیجیتال) و بومیان دیجیتال (به‌دلیل کم‌مهارتی دیجیتال (همچون هیولا و اهریمن بازنمایی می‌شوند. کردارهای آنها در فضای سایبر، آسیب‌شناسی می‌شود و برای درمان جهانگیری امر دیجیتال، نسخۀ ایرانی تجویز می‌شود؛ فقط چون آنها نسل دیگری هستند. اینترنت رفتن و نرفتن، هر دو برای دو نسل، مساله شده‌اند.