شیوه های ارتباطی برای گذر از گسل دینی بین‌نسلی

یکی از ویژگی های جامعۀ ایران را در حال حاضر شکاف نسلی می دانند و از جمله شاخص هایی که برای این شکاف نام می برند، تحولات در حوزه دین‌داری است که تفاوت ها و گسل های جدی را در میان نسل‌ها نشان می دهد. برای کاهش و عبور از گسست نسلی در این حوزه می توان شیوه های ارتباطی متعددی را به کار برد تا بتوان دین‌داری را - البته متفاوت از گذشته - در نسل های جدید تثبیت نمود. اولین شیوه ارتباطی، گذر از شیوه ارتباطی عمودی و یک‌طرفه به شیوه ارتباطی افقی و دوطرفه است. دومین شیوه، گذر از ارتباطات شفاهی و کلامی و استفاده از «تصویرسازی مناسب» برای ارائه و انتقال پیام های دینی است، چراکه عصر حاضر به «عصر تصویر» شناخته شده است. سومین شیوه، ارائه تصویری رحمانی و مطابق با موازین حقوق بشری از دین در مقابل چهره خشن و ضد حقوق بشر از دین است. چهارم، گذر از دین مبتنی بر «غم و حزن» به دین مبتنی بر «شادی و نشاط» است تا مطلوبیت دین در نسل های نو افزایش یابد. پنجم بهره گیری از موسیقی و به‌طورکلی هنر برای انتقال مفاهیم دینی است. ششم ارائه تصویری از دینِ هماهنگ و پشتیبان علم و فناوری در مقابل تصویر دینِ ضدعلم و فناوری است. هفتم تاکید بر بُعد «اخلاقی» دین به جای تاکید بیش از حد بر بُعد «مناسکی» دین است. هشتم پیوند دین با سبک زندگی و امور روزمره در مقابل ارائه دینِ انتزاعی و غیرقابل‌دسترس است. نهم رعایت نکات زیبایی شناسی توسط متولیان دینی به لحاظ پوشش همراه با سعۀ صدر در مواجهه با عامۀ مردم است. دهم پیش‌گرفتن رویکرد ارائه خدمات اجتماعی به عموم توسط متولیان دینی در مقابل تکیه بر قدرت و ِاعمال آن در سطح جامعه است. یازدهم ارائه تصویری آزادی‌خواهانه و مداراگرایانه از دین در مقابل تصویر محدودیت‌گرا، اجباری و ضدآزادی از دین است و دوازدهم توجه به تنوع مخاطبان به لحاظ تحصیلی، سنی، قومی، طبقات اجتماعی و... در ارائۀ پیام های دینی است. این امر به‌ویژه در توجه به سطوح مختلف دین‌داری اهمیت دوچندان می یابد. سیزدهم ارائه و دفاع عقلانی از دین در مقابل تصویرِ دینِ مبتنی بر خرافات و ضد معقول است و چهاردهم ارائه تصویرِ دینِ حامی محرومان و مظلومان در مقابل دینِ توجیه گر و پشتیبانِ صاحبان قدرت و ثروت است. چنانچه توجه شود در همه این موارد با اصلاح رویکردهای ارتباطی مواجه هستیم که رعایت آنها می تواند زمینه کاهش و گذر از گسست نسلی در حوزه دین‌داری را فراهم نماید.