ارزیابی کیفیت آبهای سطحی با استفاده از شاخص زیستی aspt (مطالعه موردی تالاب هشیلان و رودخانه گاماسیاب)

نظارت بر کیفیت و حفاظت از اکوسیستم های طبیعی علی الخصوص تالابها و رودخانه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است .لذا در این پژوهش به ارزیابی کیفی تالاب هشیلان واقع در استان کرمانشاه و رودخانه گاماسیاب با استفاده از شاخص aspt پرداخته شد. با توجه به نتایج شاخص aspt تالاب هشیلان، کیفیت آب در فصل بهار در سه گروه تمیز،با آلودگی متوسط احتمالی و مشکوک به آلودگی قرار گرفت. در طول دوره نمونه برداری بالاترین کیفیت در ایستگاه 1 (ورودی سراب سبز علی ) و پایینترین کیفیت مربوط به ایستگاه 2(پساب کشاورزی) و 4 (نزدیک روستای هشیلان قبل از خروجی) مشاهده شد..مطالعه حاضر نشان داد که تالاب هشیلان تا حدودی تحت تاثیر آلودگی های ناشی از فعالیت انسانی بوده است. با مقایسه کیفیت آب در ایستگاه مذکور با سایر ایستگاه ها چنین به نظر میرسد که از عمده علل این اختلاف ،نوع بستر سنگ لاخی، جاری بودن آب در این منطقه، وجود پوشش گیاهی متفاوت با سایر نواحی، نزدیک بودن به ورودی اصلی تالاب (سراب سبز علی) و دور بودن از زمینهای کشاورزی در محدوده تالاب باشد.تفاوت در فون غالب هر ایستگاه نیز میتواند به عنوان شاهدی بر این مدعا تلقی گردد.بناراین بر اساس نتایج حاصله کیفیت آب تالاب هشیلان در گروه آبهای تمیز قرار گرفت. لذا بنظر می رسد اعمال قوانین مدیریتی منسجم و آموزش صحیح مردم منطقه می تواند تا حد زیادی در بهبود وضغیت این تالاب الگو یافته موثر باشد. .به منظور ارزیابی آب رودخانه گاماسیاب در استان کرمانشاه، با استفاده از شاخص aspt تعداد 6 ایستگاه انتخاب و از تیر ماه 1392 تا اردیبهشت ماه 1393 بی مهرگان کف زی بستر با استفاده از سوربر نمونه برداری شد. شاخص aspt ضمن نشان دادن اختلاف معنی دار بین ایستگاهها ، کیفیت آب رودخانه گاماسیاب را در چهار طبقه آلودگی قرار داد.با توجه به نتایج حاصله،رودخانه گاماسیاب دارای شرایط متوسطی از لحاظ خصوصیات زیست محیطی و بوم شناختی است.. نتایج حاصل از شاخصهای زیستی رودخانه گاماسیاب در این تحقیق نشان می دهد که منطقه مورد بررسی در این پژوهش از لحاظ شرایط اکولوژیکی یا زیست محیطی در رابطه با شرایط زیست ماکروبنتوزها در حد متوسطی از آلودگی میباشد اما با توجه به افزایش فاضلاب های ناشی از کارخانجات مختلف، دامپروری های موجود در اطراف رودخانه و نیز روستاهای مجاور رودخانه،روندی نزولی داشته و سلامت آب رودخانه در معرض تهدید جدی می باشد. لذا برای این رودخانه توان زیستی و شیلاتی نسبتا پایینی قابل پیش بینی است. .نوع مطالعه تحقیقی و برگرفته از بررسی های صورت گرفته توسط (حسین نوروزی،محیا رضایی منش،پروانه شوکت،سید سحر موسوی ده موردی،سیمین دهقان مدیسه،لاله موسوی ده موردی،محسن کرمی،جواد میردار هریجانی،احمد قرائی،مجتبی پوریا)می باشد.به منظور تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار spss و excel و جهت تعیین شاخص تنوع زیستی از primer6 استفاده شد از آزمون کلموگراف اسمیرنوف برای نرمال بودن داده ها و ازطریق آزمون لون(levene)، همگنی واریانس ها مورد بررسی قرارگرفت و به روش z-score استاندارد شدند..برای ارزیابی موقعیت محل مورد مطالعه از موقعیت یاب gps و برای بررسی همبستگی بین شاخص زیستی از آزمون اسپیرمن، استفاده شد. به منظور بررسی اختلاف معنی داری بین دادههای مورد نظر از آنالیز واریانس یکطرفه و از آزمون کروسکال والیس در در سطح معنی داری 05/0>p استفاده شد. به منظوربررسی اختلاف شاخصهای زیستی موردمطالعه ازتجزیه واریانس یکطرفه(one-way anova)و آزمون تعقیبی دانکن(duncan)در سطح01/0و05/0و آزمونt استفاده شد. به منظور نشان دادن همبستگی بین فراوانی جوامع ماکروبنتوز وشاخصهای زیستی با پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب،ضریب همبستگی پیرسون مورداستفاده قرارگرفت.