تغییر الگوواره‌های تصویری نگاره‌ها و نقاشی‌های دوران صفویه تا قاجاریه (با تاکید بر مضامین دینی و تعزیه)

مقدمه: نگارگری یکی از هنرهای اصیل ایرانی است؛ که از دیرباز با جنبه‌های معنوی در ارتباط بوده است. هدف: نشان دادن تغییرات الگوواره‌های تصاویر مذهبی نسخ خطی، در بازه زمانی مشخص شده است؛ چرا که این هنر، به عنوان برگ زرین تاریخ، هویت، فرهنگ و تمدن دوران اسلامی محسوب می‌شود و بهترین ابزار نمایش و درک هر چه بهتر مفاهیم دینی و عرفانی است. روش پژوهش: توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات به روش کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده است. یافته‌ها: در این پژوهش، ضمن تعریف ویژگی‌های نگاره‌های دینی و مذهبی (تصاویر تعزیه)، دوره صفویه و قاجاریه به بررسی و تحلیل تغییرات الگوواره‌های تصویری این نگاره‌ها، مفاهیم و کارکردهای اجتماعی، از دوره صفوی تا قاجار پرداخته می‎شود. با توجه به ادوار تاریخی مختلف و سبک‌های گوناگون از نگارگری تا فرنگی‌سازی، همچنین تاثیر غرب بر چگونگی خلق آثار و با تاکید بر این که مذهب تشیع به عنوان مذهب رسمی ایران از عصر صفوی شناخته شده است. مسئله اصلی این پژوهش چگونگی تاثیر این عوامل بر تغییرات نگارگری ایرانی به ویژه نگاره‌هایی با مضامین دینی است. نتایج: حاصل از انجام این تحقیق نشان داد که نگارگری علاوه بر تقویت نگاه، ویژگی‌های خاص هنرمندان، جهان اجتماعی و فرهنگی جامعه و وضعیت مذهبی مخاطبان این آثار و حاکمان زمان خود را نیز منعکس می‌کند؛ که خود از عوامل مهم تاثیر گذار بر سبک و شیوه اجرای این آثار است. همچنین همه تغییرات دلالت بر ارتباط عمیق هنر ایرانی- اسلامی با آموزه‌های دینی و مذهب تشیع دارد.