کارکرد آیین از دیدگاه ویکتور ترنر و هجویری

ویکتور ترنر، دین شناس برجسته بریتانیایی قرن بیستم که به خاطر داشتن ذهن جستجوگر و ایده پرداز و پژوهش های میدانی اش، موفق شد انسان شناسی دین را از قلمرو علوم اجتماعی خارج کند و با مسائل زنده انسانی درآمیزد. او که سال‌ها در میان قبایل بدوی زامبیا زندگی می‌کرد، تجربیات خود از زندگی و آیین‌های آنها را بر اساس نظریه‌های ابتکاری که درباره دین و ماهیت آن‌ ارائه کرد. دیدگاه او درباره نمادها و قدرت دین در تغییر موقعیت های اجتماعی و تحلیل عمیق و روان شناختی او در این زمینه توجه بسیاری از محققان پس از خود را به خود جلب کرد. در بین اندیشمندان مسلمان، ابوالحسن جلایی هجویری، عارف و محقق دینی قرن پنجم خراسان، به ویژه پیرامون آیین های مذهبی چون حج و سماع صوقیانه در کتاب مشهورش، کشف المحجوب ارائه نموده است. این تحقیق بر مبنای روش توصیفی – تحلیلی در پی بررسی تطبیقی کارکرد آیین از منظر ویکتور ترنر و هجویری است. از جمله مهمترین نتایج آن می توان به این اشاره کرد که با وجود تفاوت در دیدگاه دو اندیشمند، می توان گفت که مناسک از یک سو شرایطی را فراهم می کنند که موجب حفظ عقاید و باورهای دینی و نیز انسجام جامعه می شوند، و از دیگر سو زمینه تحول فرد و ایجاد لحظه مقدس برای او را فراهم می آورند