سیر تحول و تطور هیات از حیث تغییر کارکرد

ای فرزندم به شیعیانم سلام مرا برسان و به آنان بگو، پدرم غریب و دور از وطن و در راه خدا شهید شد او را ندبه کنید و بر او گریه و عزاداری نمایید» این جمله ای است که بزرگ شهید دشت کربلا در آخرین لحظات، قبل از شهادت خطاب به فرزندش امام زین العابدین (ع) گفت. دستور امام بر زمین نماند و از عصر روز عاشورا تا همین امروز، شیعیان شیفته امام حسین(ع) در سالروز شهادت او چون عزادارانی که تازه عزیزی از دست داده باشند گریه و زاری می کنند. حضرت زینب در کربلا و کوفه و شام، ام السلمه همسر پیامبر در مدینه، جابر بن عبد الله انصاری در کربلا و آل بویه در ری اولین کسانی بودند که سنت عزاداری برای امام را در نقاط مختلف مرسوم کردند، پس از آنها عزای حسین (ع) هر روز و هر سال پر رونق تر، فراگیرتر و حزن انگیزتر شده و انگار نه انگار که از آن تاریخ 1332 سال خورشیدی گذشته است. در سرزمین های اسلامی و به خصوص ایران اولین باری که عزاداری برای امام سوم شیعیان مرسوم شد در سالگشت حادثه عاشورا در زمان حکومت خاندان آل بویه بود. از آن زمان تا زمان پهلوی عزاداری ها عمومی بود اما در زمان پهلوی به دلیل مشکلات و ممنوعیت ها روضه ها ی خانگی شکل گرفت که آغاز هیات های فعلی می باشد. پس از انقلاب عزاداری ها و هیات ها بیشتر شد و بیشتر به یادآوری واقعه ی عاشورا و عزاداری می پرداخت ولی با ظهوربیشتر رسانه ها و مسائل سیاسی و مذهبی جامعه، نیاز به روشنگری های سیاسی و مذهبی و تاریخی نیز به چشم می خورد تا اینکه هیات ها این نیاز را پاسخ گفته و علاوه بر عزاداری به مسائل مختلف سیاسی و مذهبی نیز پرداختند. در این مقاله سعی بر تاثیر هیات ها بر روشنگری جامعه پرداخته شده است.