سیر تحول شعر آیینی عربی در میانه قرن‌های 6 تا 13 هجری قمری

شعر آیینی در طول تاریخ، فراز و فرودهای زیادی به خود دیده است. در این میان، واقعه عاشورا نقطه عطفی است که تاثیر شگرفی در اوج گیری سرایش این نوع اشعار داشته است. اما حوادث و وقایع متعدد تاریخی از جنبه های مختلف، از ابتدای وقوع این حادثه تا کنون، سبب بروز تحولاتی در سبک و مضامین اشعار آیینی و نیز شیوه انتشار و به کارگیری آن در مجالس ذکر اهل بیت علیهم السلام، شده است. مقاله‌ی حاضر در پی آن است تا به شیوه توصیفی-تحلیلی با بررسی شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قرون 6 تا 13 (دوره حکومتهای مستقل تا پایان دوره عثمانی) -که در مقایسه با سایر ادوار تاریخی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است- تحولات ادب آیینی عربی و به خصوص، شعر آیینی را از منظر اسلوب، محتوا و شیوه‌ی ارائه‌ی آن در محافل مذهبی، مورد کنکاش قرار دهد و در پرتو آن به این واقعیت دست یابد که نور پر فروغ و هدایتگر اهل بیت ع، حتی در دوران ضعف و جمود و انحطاط هم همچنان در میان ادب عربی میدرخشد و رهنمون همه جهانیان، به سوی معرفت و حقیقت است.