سیماهای ژئوشیمیایی عناصر نادر خاکی پهنه دگرسانی آرژیلیک وابسته به گرانیت: مطالعه موردی بر روی منطقه گوزل بلاغ، جنوب شرق شاهین دژ، شمال غرب ایران

منطقه گوزل بلاغ، در فاصله 36 کیلومتری جنوب شرق شهرستان شاهین دژ، جنوب استان آذربایجان-غربی، شمال غرب ایران واقع می باشد. شواهد صحرایی و مطالعات سنگ نگاری نشان می دهند سنگ های گرانیتی پر کامبرین در این منطقه در اثر هجوم سیالات گرمابی به شدت دگرسان شده و با تشکیل و توسعه پهنه دگرسانی آرژیلیک گسترده ای همراه شده اند. مطالعات کانی شناسی نشان می دهند که کوارتز، کائولینیت، ایلیت، کلریت، مونت موریلونیت، کلسیت و پلاژیوکلاز کانی های اصلی سنگ ساز این پهنه دگرسانی هستند. محاسبات فاکتور غنی شدگی نشان می دهند که شستشو و تثبیت فاکتورهای اصلی و تاثیر در توزیع عناصر نادر خاکی (ree) در پهنه دگرسانی آرژیلیک مورد مطالعه می-باشند. الگوی توزیع ree به هنجار شده به کندریت دلالت بر تفریق و غنی شدگی lree نسبت به hree و رخداد آنومالی منفی eu و مثبت ضعیف ce در طی تکوین پهنه دگرسانی آرژیلیک دارند. تغییرات آنومالی eu مبین تخریب پلاژیوکلاز های سنگ های گرانیتی و اکسیداسیون پیریت های هیپوژن در طی توسعه فرآیندهای آرژیلیکی شدن هستند. رخداد آنومالی مثبت ce تاثیرات محلول های جوی (سوپرژن) و افزایش فوگاسیته اکسیژن در طی تکوین پهنه دگرسانی مورد مطالعه را نشان می دهد. بررسی های ژئوشیمیایی بیشتر نشان می دهند که تمرکز ree توسط عواملی نظیر تغییرات در شیمی محلول های مسئول دگرسانی، جذب سطحی توسط فازهای رسی فرعی، تثبیت در فازهای کانیایی نئومورف و حضور فازهای مقاوم در برابر دگرسانی رخ داده است. در کل به نظر می رسد که تغییرات ph محلول های دگرسان کننده همراه با کاهش درجه حرارت و ناپایداری کمپلکس های حامل لانتانیدها نقش مهم و حیاتی در شستشو و تثبیت ree در پهنه دگرسانی آرژیلیک منطقه گوزل بلاغ ایفا نموده اند.

geochemical visage of rare earth elements of argillic alteration zone related to granite: a case study on gozalbolagh area, southeast of shahindezh, north west of iran

the gozal bolagh area is located 36 km southeast of shahindezh city, south of west-azarbaidjan province, nw iran. field evidence and petrographic studies show that precambrian granite rocks in this area have been severely altered due to the interaction with hydrothermal fluids and are accompanied with the formation and development of widespread argillic alteration zone. mineralogical studies show that quartz, kaolinite, illite, chlorite, montmorillonite, calcite, and plagioclase are the main rock-forming minerals of this alteration zone. enrichment factor calculations show that two leaching and fixation are the main and effective factors in the distribution of rare earth elements (ree) in the studied argillic alteration zone. the distribution pattern of ree normalized to chondrite indicates the differentiation and enrichment of lree relative to hree and the occurrence of negative eu anomaly and weak positive ce during the formation of argillic alteration zone. changes of eu anomaly indicate the destruction of plagioclases of granitic rocks and oxidation of hypogene pyrites during development of argillization processes. the positive anomaly of ce also shows the effects of atmospheric (supergene) solutions and the increase of oxygen fugacity during the development of the studied alteration zone. geochemical investigations further show that ree concentration occurred by factors such as changes in ph, eh, surface absorption by accessory clay phases, fixation in neomorphic, and presence of resistant mineral phases versus alteration. in general, it seems that the changes in the ph of the altering solutions along with the decrease in temperature degree and the instability of the complexes carrying lanthanides have played an important and viral role in the leaching and fixation of ree in the argillic alteration zone of the gozal bolagh area.