ژئوشیمی و کاربرد خاک نسوز چشمه خواجه حسن

کانسار خاک نسوز چشمه خواجه حسن، در استان خراسان جنوبی، شهرستان طبس و در 16 کیلومتری شمال شرقی روستای رباط خان قرار گرفته است. لایه های نسوز در داخل ماسه و شیل های کوارتزیتی با رنگ خاکستری تا سبز روشن واقع شده است. از نظر نحوه تشکیل کانسار، با توجه به عدم وجود کانی های هیدروترمالی از قبیل زئولیت، فلورین، رسوبی است و مشابه سایر کانسارهای خاک صنعتی منطقه، در ژوراسیک تشکیل شده است. ترکیب کانی شناسی کانسار مورد مطالعه از کوارتز، کائولینیت، ایلیت و پیروفیلیت (فاز اصلی) و مسکوویت، ارتوز، آلبیت (فاز فرعی) تشکیل شده است. طبق بررسی های شیمیایی(xrf) از نمونه های برداشت شده، ماده معدنی دارای اکسید آلومینیوم با میانگین 27.11 درصد ، اکسید سیلیسم با میانگین 55.2 درصد، اکسید پتاسیم با میانگین 2.39 درصد و اکسید آهن با میانگین 1.46 درصد می باشد. این ماده معدنی با توجه به میزان اکسید آهن کم، رنگ پخت نسبتا سفید تا زرد روشن، درجه نسوزندگی مطلوب و جذب آب کم، در کارخانجات کاشی، سرامیک و چینی و آجر نسوز مورد مصرف قرار می گیرد.

geochemistry and application of fire soil of cheshme khajeh-hasan

chashme khajeh hasan fire clay deposit is located in south khorasan province, tabas city, 16 km northeast of robat khan village. refractory layers are located inside sand and quartzite shales with gray to light green color. in terms of the formation of the deposit, due to the absence of hydrothermal minerals such as zeolite, fluorine, it is sedimentary and similar to other industrial soil deposits in the region, it was formed in the jurassic. the mineralogical composition of the studied deposit consists of quartz, kaolinite, illite and pyrophyllite (main phase) and muscovite, orthose, albite (secondary phase). according to chemical analysis (xrf) of the collected samples, the mineral contains aluminum oxide with an average of 27.11%, silicon oxide with an average of 54.2%, potassium oxide with an average of 1.39% and iron oxide with an average of 1.46%. this mineral is used in tile, ceramic, porcelain and refractory brick factories due to its low iron oxide content, relatively white to light yellow firing color, favorable degree of fire resistance and low water absorption.