اعتبار ادراک حسی و روش تجربی ؛ شکاکیت یا واقع‌گرایی(رئالیسم)

واقع‌گرایی یا ناواقع‌گرایی، رئالیسم یا شکاکیت از مهم‌ترین مباحث در گسترة ادراکات حسی و روش پژوهش تجربی است که در این مقاله کانون بحث و بررسی قرار گرفته است. در بستر تاریخ اندیشه، اعتبار آنها با چالش‌های گوناگونی روبرو شده است. برخی چالش‌ها همة ادراکات حسی را هدف قرار داده است؛ در حالی که بعضی دیگر تنها گزاره‌های استقرایی را هدف گرفته است.دستاورد شاخص این کاوش اینکه به‌رغم خطاپذیری ادراکات حسی و کثرت ادلة اثبات کننده خطاهای ادراکات حسی، بر اساس دیدگاه برگزیده، پیامد آن ادله نه اثبات شکاکیت یا نسبیت‌گرایی گسترده است و نه محدود، بلکه با بهره‌گیری از معیار صدق قضایای پسین، می‌توان ادراکات حسی و گزاره‌های تجربی صادق را از کاذب تمیز داد و بدین‌وسیله از واقع‌گرایی در گسترة معرفت‌های پسین دفاع کرد و شکاکیت یا نسبیت‌گرایی را در این قلمرو مردود شمرد. دیگر دستاورد مهم این پژوهش اینکه به رغم چالشِ واقع‌گرایی و نسبیت‌گرایی معاصر در قلمرو ادراکات حسی و روش پژوهش تجربی، و تسلط شکاکیت یا نسبیتی گسترده بر اندیشه گروهی از فیلسونان علم، گزاره‌های تجربی به معنای استقرایی، واقع‌نُما هستند. برای حل معضل استقرا و مشکل اعتبار معرفت‌شناختی گزاره‌های پسین و بلکه گزاره‌های نظری پیشین می‌توان از احتمال و تراکم آن بهره ‌برد.