واقع‌گرائی معرفتی در حکمت عملی صدرائی

براساس واقع گرائی معرفتی – در مقابل ایده آلیسم معرفتی- حقایق و اموری واقعی مستقل از ذهن فاعل شناسا وجود دارند که شناخت آن حقایق برای فاعل شناسا امکان پذیر بوده و گزاره های معطوف به آن حقایق نیز می توانند منطبق بر آنها باشند. این رویکرد با تئوری مطابقت صدق سازگار بوده و به ویژه در مورد امور حسّی بکار می رود. مساله اصلی پژوهش حاضر این است که با فرض پذیرش واقع گرائی معرفتی، به چه نحوی واقع گرائی معرفتی در حوزه حکمت عملی صدرائی تبیین می شود ؟ همچنین کدام یک از مدل های واقع گرائی معرفتی مستقیم یا غیرمستقیم درحکمت عملی صدرائی قابل تصور هستند؟ داده های این پژوهش، پذیرش واقع گرائی معرفتی غیرمستقیم، علم النفس، نفس الامر و معقولات ثانی فلسفی در نظام فکری صدرائی است که نگارنده با کمک این امور، گزاره های اخلاقی را حاکی از حقایق دانسته و منطبق بر اموری واقعی می داند. به این معنا که موضوعات و محمولات اخلاقی را به منزله معقولاتی ثانی فلسفی می داند که اتصاف در خارج دارند و به نحوی حکایت کننده از واقعیاتی هستند. پس این معقولات در ذهن موجود بوده و شکل دهنده گزاره های اخلاقی هستند. گزاره های اخلاقی نیز به نحو غیرمستقیم و به واسطه این معقولات منطبق بر نحوه-ای از وجودات خارجی خواهند بود. به عبارت دیگر واقع گرائی معرفتی غیرمستقیم نسبت به گزاره های اخلاقی در حکمت عملی صدرائی قابل تصور است همانطور که واقع گرائی معرفتی غیرمستقیم در مورد معرفت گزاره-های معطوف به امور حسّی نیز تصور می شود. پژوهش حاضر ابتدا مراد از واقع گرائی معرفتی و انواع مستقیم و غیرمستقیم آن را روشن می سازد. سپس گزارشی از حکمت عملی صدرائی و مولفه های آن ارائه می کند. در ادامه از پیوند و ارتباط واقع گرائی معرفتی و حکمت عملی سخن گفته و مولفه های واقع گرائی معرفتی غیرمستقیم را در ارتباط با حکمت عملی معطوف به گزاره های اخلاقی تبیین و تدقیق می کند.